286. Nederlandse provincieverkiezingen (1)

Afgelopen week was er in Nederland goed en slecht nieuws. Het goede nieuws was nu dat Nederland stijgt naar vijfde plek van gelukkigste landen ter wereld (let op de regenboog-vlaggen bij dat bericht). Het slechte nieuws was dat tijdens een schietpartij in een tram in de stad Utrecht drie doden en drie zwaargewonden zijn gevallen. De vermoedelijke dader is opgepakt. Hij is een in Turkije geboren, geestelijk labiele crimineel die wordt verdacht van een terroristisch oogmerk. Twee dagen later, op 20 maart 2019, werden verkiezingen gehouden voor de provincies die op hun beurt op 27 mei 2019 de Nederlandse senaat, de Eerste Kamer gaan kiezen. Het landelijk karakter van deze verkiezingen overheerste de provinciale belangen. Wat zijn de belangrijkste resultaten voor de landelijke politiek?

Belangrijkste verkiezingsuitslagen
Het is nog niet grondig onderzocht of en hoe deze verkiezingen beïnvloed zijn door het schietincident in Utrecht. Opvallend is wel dat de opkomst (56%) veel hoger was dan bij eerdere provinciale verkiezingen. Ook opmerkelijk is dat de regerende coalitie nu haar meerderheid in de Eerste Kamer kwijt is. Omdat de coalitie wel een meerderheid in de Tweede Kamer houdt, is de verwachting dat de regering Rutte III door kan regeren met wisselende meerderheden in de Eerste Kamer. Hoewel de populistische partij Forum voor Democratie (FvD) met 13 zetels de grootste is geworden in de senaat (bestaande uit 75 zetels) kan de regerende coalitie doorregeren met wisselende steun van bijvoorbeeld GroenLinks met 9 zetels, de Partij van de Arbeid met 7 zetels en/of meerdere kleinere partijen. Omdat de rechts-populistische partijen FvD en PVV gezamenlijk gegroeid zijn van 9 naar 18 zetels er op uit zijn om de regering Rutte III te doen vallen, doet zich de paradox voor dat daardoor de invloed van de linkse partijen GroenLinks en PvdA die dat niet willen juist zal toenemen. In het blogbericht 190 heb ik een dergelijke linkse strategie bepleit.

Populismepreventie in Nederland
In blogbericht 227 heb ik meer voorbeelden van populismepreventie in Nederland gegeven. De groeiende inkomensverschillen zorgen voor steeds toenemende ergernis: economisch zwakkeren moeten daarom niet in de steek gelaten worden. Juist omdat mensenrechten erdoor bedreigd worden, moet nepnieuws ook door media bestreden worden. Wie goed nieuws verzwijgt, vertekent de werkelijkheid zodanig dat velen niet meer aan vooruitgang werken: goed nieuws is ook nieuws. Referenda lijken in schijn democratisch maar zijn in werkelijkheid een grote bedreiging daarvan: zie het Oekraïne-referendum en het Brexit-referendum. Wie namens "het volk" een elite aanvalt, wil vaak een nieuwe elite vormen: de anti-elite-paradox. Tegenstellingen moeten niet uitvergroot maar overbrugd worden: 'de kloof' bestaat niet in Nederland. De meeste media negeren onze tevreden burgers: de hardste schreeuwers krijgen teveel aandacht. Wat is echte democratie?: zelfbeschikking als toetssteen. Compromissen zijn geen kiezersbedrog: het poldermodel is van wezenlijk belang. Egotrippers zijn gevaarlijk: divagedrag moet niet beloond worden. Marktdenken is niet democratisch: onze staatsburgers moeten niet als consument behandeld worden. De grotere partijen zijn niet altijd democratischer: samenwerking is beter dan samengaan. Niet alles moet van overheid verwacht worden: maatschappelijk middenveld is onmisbaar.

Waakzaamheid is geboden
FvD heeft een zeer vaag verkiezingsprogramma. Zo kan men er in lezen dat Nederland de Europese Unie zou moeten verlaten. In de blogberichten 150, Nexit? Fryslânexit!, nummer 152, Brexit & Nexit: hoe betrouwbaar is opinie-onderzoek? en 155, Onzin over de Europese Unie leg ik uit hoe gevaarlijk dat is, juist voor een open handelsland als Nederland. Het FvD beweert nu "weer baas te zijn in eigen land". Deze partij vergeet kennelijk dat een grote meerderheid van de kiezers niet op het FvD heeft gestemd en dat die zelfde meerderheid terecht zal vinden dat Nederland een democratische rechtsstaat is die niet door een kleine minderheid ongrondwettelijke schendingen van mensenrechten opgelegd mag krijgen.

FvD heeft in de provincies nauwelijks campagnes gevoerd, provinciale verkiezingsdebatten gemeden en perscontacten met provinciale media afgehouden. Er zijn FvD-kandidaten gekozen die niet in die provincie wonen. Als zij niet tijdig verhuizen dan is hun stem voor FvD-kandidaten in de senaat niet geldig. De verdenking bestaat dat deelname aan de provincieverkiezingen alleen is ingegeven door de wens in de senaat zetels te winnen en dat na de senaatsverkiezingen hun deelname aan provinciale vergaderingen miniem zal zijn. De uiterst summiere provinciale programma's van de FvD versterken die indruk.


Naschrift
Op 27 mei 2019 stemden de leden van de Provinciale Staten op leden van de Eerste Kamer. Door strategisch reststemmen te gebruiken, wordt de samenstelling iets anders dan hierboven is beschreven. FvD en VVD krigen 12 zetels, CDA 9, GroenLinks 8, D66 7, PvdA 6, PVV 5, SP en CU 4, Partij voor de Dieren 3, SGP en 50+ 2 en de regionale partijen via OSF 1. Dit betekent dat de coalitie weliswaar geen meerderheid meer heeft in de senaat maar met FvD, GL en/of PvdA een een meerderheid kan omen.


Naschrift. Verkiezingen in Nederland
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (veel gelezen).

Zie voor mijn reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en als laatste blogbericht in deze serie nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.

Hierna volgde een nieuwe serie over de staat van Nederland met blogbericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?, bericht 212, CDA-aanval op zelfbeschikking (2), blogbericht 226, Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (het best bekeken in 2017 en 2018), blogbericht 227, Populismepreventie in Nederland, bericht 233, Referendum: aanval op democratie (1), bericht 234, Red de benoemde burgemeester!, blogbericht 235, Wat te doen met het "sleepwet"-referendum?, blogbericht 236, Verkiezingen van 21 maart 2018 hoopgevend, blogbericht 238, Nederlanders worden optimistischer!, blogbericht 265, Referendum: aanval op democratie (2), bericht 273, Homo/lesbische (on)veiligheid in Nederland, blogbericht 275, Staatscommissie parlementair stelsel Nederland, blogbericht 276, Nederland ontkerkelijkt snel, en blogbericht 277, De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (het begrip klaagschaamte heeft Google bereikt!).

Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.