zaterdag 22 december 2018

275. Staatscommissie parlementair stelsel Nederland

Op 13 december 2018 bracht de Nederlandse staatscommissie parlementair stelsel haar eindrapport uit. In onderstaand blogbericht bespreek ik de voornaamste voorstellen. Mijn belangrijkste toetssteen is het beginsel dat mensen zelf zin en vorm mogen geven aan hun leven zolang zij het zelfbeschikkingsrecht van derden respecteren. Welke gevaren dreigen?

Dreigende invoering bindend correctief referendum
De staatscommissie lijdt aan het vooroordeel dat een referendum democratisch zou zijn. Terwijl het in werkelijkheid tot een dictatuur van een manipuleerbare meerderheid kan leiden. In dit geval zelfs van een minderheid omdat de staatscommissie een lage drempel voorstelt van slechts een derde van de stemgerechtigden. Dat was bijvoorbeeld ook het geval bij het Brexit-referendum en we zien nu tot welk een grote ellende dat kan leiden.

Een referendum kan heel makkelijk gekaapt worden door populisten zoals in Nederland is gebleken met bv. het Oekraïne-referendum. Het is dus kwalijk dat de staatscommissie een lage drempel van een derde heeft voorgesteld: dat zou minstens de helft of nog beter twee derde van de stemgerechtigden moeten zijn. Zeker bij een bindend correctief referendum dat een aantasting is van het oer-Nederlandse poldermodel en de volksvertegenwoordiging.

Dreigende invoering gekozen regeringsformateur
Een representatieve volksvertegenwoordiging is democratischer dan één persoon die vaak ten onrechte als de winnaar wordt bestempeld als hij/zij de meeste stemmen maar geen meerderheid heeft behaald. Deze staatscommissie zegt weliswaar dat het geen verkapte premiersverkiezing moet worden maar dat is niet tegen te houden. Het is een slecht idee als men wil voorkómen dat populisten willen doen alsof zij namens "het volk" handelen.

Het gaat bij democratie niet zozeer om het verkrijgen van een meerderheid of de meeste stemmen maar om het respecteren van mensenrechten van individuen en van zelfgekozen minderheden. Zie mijn vijfde meest bekeken thema over de wereldwijde homovervolging en meer in het bijzonder het groeiend aantal landen die het huwelijk hebben opengesteld.

Verbetering kiesstelsel Tweede Kamer
Wel goed is dat de staatscommissie geen districtenstelsel wil invoeren. Dat zou er toe leiden dat sommige minderheden niet meer vertegenwoordigd worden en andere doen alsof zij een meerderheid zijn. Zie bijvoorbeeld Trump, Polen en Hongarije. Ook goed is het voorstel om het makkelijker te maken met voorkeursstemmen gekozen te worden.

De staatscommissie stelt voor dat men bij verkiezingen voor de Tweede Kamer ofwel kan kiezen voor een partij, ofwel voor een bepaalde kandidaat op de lijst van die partij. Dit vergroot de band tussen kiezers en verkozene waardoor de partij bijgestuurd kan worden.

Verbetering grondwettelijke toetsing
Anders dan in veel andere landen kan aangenomen wetgeving in Nederland niet op verzoek van  (groepen van) kiezers getoetst worden aan de grondwet. Door voorgestelde invoering van een grondwettelijk hof krijgen kiezers een veel grotere macht en wint bovendien de grondwet aan wettelijke betekenis. Zo zou in Nederland op grond van het artikel 1 van de grondwet over het non-discriminatiebeginsel het burgerlijk huwelijk al veel jaren eerder zijn opengesteld voor paren van gelijk geslacht. (Het begrip 'homohuwelijk' is onjuist).

Verbetering toezicht op politieke partijen
De staatscommissie stelt voor om het toezicht op politieke partijen te verbeteren omdat tot nu toe geen duidelijke regels bestaan over bijvoorbeeld de zeggenschap van leden en de financiering door buitenlandse machten met democratie ondermijnende bedoelingen.

Verbetering onderwijs democratische kennis en vaardigheden
Het onderwijs in kennis en vaardigheden inzake democratie moet volgens de commissie verbeterd worden. Ook hier is homoseksualiteit recent een toetssteen gebleken te zijn.

Verbetering bevoegdheden Eerste Kamer
De senaat (Eerste Kamer) kan wetsvoorstellen alleen maar goed- of afkeuren. De commissie stelt voor om ook een recht tot amendering in te voeren waarna het gewijzigde voorstel teruggaat naar de Tweede Kamer. Dit vergroot de invloed van kiezers die kritiek hebben.

Verbetering betrokkenheid kiezers
Het is goed om de betrokkenheid van kiezers bij de besluitvorming in het parlement te bevorderen. Maar het is onjuist om het parlement als een willoos werktuig van "het volk" te beschouwen. In een volgend blogbericht zal ik dit toelichten met behulp van 'gele hesjes'.



Naschrift. Referendum is een aanval op de democratie!
De meest gelezen blogberichten over de gevaren van een referendum zijn in volgorde van aantallen lezers: bericht nummer 139, Referendum? Schijnvertoning! (1), bericht nummer 34, Vijf misverstanden over democratie, blogbericht nummer 140, Brexit? Schotland Exit!, nummer 52, Het monster Trotteldrom, nummer 149, Brexit? Referendum exit!, nummer 150, Nexit? Fryslânexit!, nummer 180, Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181, De anti-elite-paradox, blogbericht 198, Wat kunnen we van de Britse verkiezingen leren?, nummer 233, Referendum: aanval op democratie (1), nummer  152, Brexit & Nexit: hoe betrouwbaar is opinie-onderzoek?, en 151, Feiten zijn niet "ook maar een mening."!


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.