Op 22 februari 2018
stemde een meerderheid in de Tweede Kamer in met het afschaffen van de
wet over het raadgevend referendum. De oppositie zag dat als een grote
aantasting van de democratie. Maar zijn referenda wel zo democratisch?
Hoe kan het dat de grootste voorstanders van referenda zelf vaak
ondemocratisch handelen? Worden referenda in het buitenland ingezet om
de democratische rechten van minderheden aan te tasten? Passen referenda
wel in de Nederlandse democratische traditie van het eeuwenoude
poldermodel? Kunnen referenda rechten van humanistische en
homo/lesbische minderheden beperken?
Dictatuur van een meerderheid is geen democratie
Een
nadeel van referenda is dat je alleen maar voor of tegen iets kan zijn.
Dat vergroot de kans dat een meerderheid van de stemmers hun wil kan
gaan opleggen aan een minderheid of zelfs aan een meerderheid van alle
stemgerechtigden. Zo is er weinig ruimte voor een compromis waardoor een
zo groot mogelijk draagvlak voor een beslissing wordt gevonden. Een
vermeende "wil van het volk" kan zo mensenrechten van andersdenkenden
aantasten.
Grootste voorstanders referenda zijn ondemocratisch
In
Nederland zijn de grootste voorstanders van de referenda juist die
partijen die zelf het minst democratisch zijn omdat men er geen lid van
kan worden of omdat andersdenkenden uit de partij gegooid worden. Ook in
het buitenland worden referenda dikwijls gebruikt om een minderheid
onder alle stemgerechtigden onder het mom van "de wil van het volk" aan
een meerderheid hun wil op te leggen. Zie hierover mijn blogberichten
over het Oekraïne-referendum, over het Brexit-referendum en over het Erdogan-referendum.
Hoe naïef of zelfs kwaadaardig moet je wel zijn om het referendum als
het toppunt van democratie te beschouwen terwijl het in de praktijk een
wapen tegen werkelijke democratie gebleken is?
Referenda zijn strijdig met poldermodel
Er
is nog een tegenstrijdigheid. Veel voorstanders van referenda hebben de
mond vol over "het Nederlandse volk met zijn democratische tradities".
In werkelijkheid passen referenda helemaal niet in onze tradities. In
Nederland is juist het poldermodel kenmerkend. Geen tegenstellingen
aanwakkeren want daar worden de dijken tegen onze gemeenschappelijke
vijand het water niet hoger van. De nadruk ligt in het poldermodel juist
op samenwerking tussen de vele minderheden. Nederland is al eeuwen een
land van coalities en niet van meerderheidspartijen die hun wil aan
minderheden willen opleggen zoals in het Engelse en Amerikaanse
districtenstelsel met alle bijbehorende rampen zoals we nu in de VS
zien.
Referenda als bedreiging van humanistische en homo/lesbische minderheden
Soms
kunnen referenda goed uitpakken. Zoals in Ierland en Australië waar het
huwelijk werd opengesteld voor paren van gelijk geslacht. Maar dat
neemt niet weg dat referenda ook kunnen worden gebruikt om die
gelijkberechtiging en andere mensenrechten weer af te schaffen. Als een
meerderheid in Nederland zou beslissen dat men geen Fries meer mag
spreken, geen humanistische levensovertuiging mag aanhangen of
homoseksualiteit weer verboden moet worden dan zijn dat geen
democratische beslissingen omdat ieders recht wordt aangetast om in
beginsel zelf zin en vorm te geven aan het eigen leven zolang men de
mensenrechten van anderen respecteert. De "wil van het volk" is niet
altijd heilig.
Naschrift
Eerder verschenen de volgende blogberichten over referenda: nummer 139, Referendum? Schijnvertoning! (1), (het meest bekeken in deze serie), nummer 140, Brexit ? Schotland Exit!, nummer 149, Brexit? Referendum exit!, nummer 150, Nexit? Fryslânexit!, nummer 152, Brexit & Nexit: hoe betrouwbaar is opinie-onderzoek? en het meest recente bericht in deze serie over referenda blogbericht nummer 180, Referendum? Schijnvertoning! (2).
Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten