zaterdag 31 maart 2018

237. "God's Own Country": homofilm?

Donderdag 29 maart 2018 ging de Britse film God's Own Country in Nederland in première. Het is niet mijn gewoonte om filmrecensies te schrijven. Maar ik plaats homofilms graag in het kader van de ontwikkelingen in de homobeweging. Hoe verhoudt deze film zich wat dat betreft tot eerdere homofilms? Is dit eigenlijk wel een homofilm? Maar zo niet, wat wel?

Engelse emancipatiefilms met een goede afloop
Ik noem drie films die laten zien dat discriminatie van homoseksualiteit overwonnen kan worden door liefde en persoonlijke inzet. In My Beautiful Laundrette (1985) opent een Brits/Pakistaans vriendenpaar met succes een wasserette in het homovijandige Londen van de tachtiger jaren. In de film Maurice (1987) zegeviert een vriendschap tussen landheer en tuinman over de negentiende-eeuwse  maatschappelijke druk. En in Pride (2014) wordt waar gebeurde solidariteit getoond tussen de dan opkomende homo/lesbische beweging in Londen en een lang stakende mijnwerkersvakbond in Wales uit de jaren tachtig tegenover de homovijandige premier Thatcher. Drie Engelse emancipatiefilms met een goede afloop.

Engels/Amerikaanse voorloperfilms met een slechte afloop
De Engelse/Amerikaanse homobewegingen kennen niet alleen rozengeur en maneschijn. Ik geef nu drie voorbeelden. In de film Wilde (1997) wordt de opkomst en ondergang getoond van een van de eerste openlijk homoseksuele voorlopers, de bekende negentiende-eeuwse schrijver Oscar Wilde (1854-1900). Op 27 november 1978 werd in het mooie stadhuis van San Francisco een van de eerste openlijk homoseksuele Amerikaanse politici Harvey Milk (1930-1978) doodgeschoten. De film Milk (2008) beschrijft het grote belang van zijn leven. Datzelfde geldt ook voor de oorlogsheld en een van de uitvinders van de computer Alan Turing (1912-1954) in de film The Imitation Game (2014). Drie voorbeelden van voorlopers die slachtoffer werden van hun strijd. Belangrijk om te weten maar zonder goede afloop.

Persoonlijke films met een slechte afloop
Veel homofilms kennen helaas een slechte afloop. De film Brokeback Mountain (2005) gaat over twee bevriende Amerikanen met een heteroseksueel dubbelleven. Een van de twee wordt gedood in een homovijandige omgeving. In de film A Single Man (2009) overlijdt de hoofdpersoon in eenzaamheid na de dood van zijn levenspartner met een homovijandige familie. Twee IJslandse jongens groeien uit elkaar in de film Heartstone (2016) in een eveneens homovijandige omgeving. Hoewel minder homovijandig, eindigt de film Call Me by Your Name (2017) met het huwelijk met een vrouw door een van de twee geliefden.

Ik vind niet dat alle films een goede afloop moeten hebben. Maar in een homovijandige wereld zou het toch wel helpen als er een paar films waren waarin jonge homo's kunnen zien dat hun leven ook wel eens gelukkig zou kunnen eindigen. Het valt wel op dat veel van die homofilms met een slechte afloop uit de VS komen, alsof een 'happy end' alleen voor hetero's mag gelden in de Amerikaanse filmwereld. Hoe doen Nederlandse homofilms het?

Persoonlijke films met een goede afloop
Nederlandse homofilms slaan een positievere toon aan. De film Boven is het stil (2013) is gemaakt naar het gelijknamige (in zo'n dertig talen vertaalde) boek van de homoseksuele schrijver Gerbrand Bakker 1962). Net zoals in de film God's Own Country speelt deze film zich ook af op het platteland, is er ook sprake van een moeizame relatie met de vader en eindigt het verhaal met het vinden van een man als partner. In de telefilms Jongens (2016) en Gewoon vrienden (2018) worden homoseksuele jongensvriendschappen op een positieve manier beschreven waardoor zij geschikt zijn in het kader van homovoorlichting op school.

"God's Own Country"
Ik ga hier niet de film samenvatten maar raad iedereen aan om de film zelf te gaan zien. Ik wil wel onderbouwen waarom ik deze film een belangrijke mijlpaal vind in de wereldwijde homobeweging. Homoseksualiteit is geen probleem in deze film maar de gewoonste zaak van de wereld. De enige homovijandige scheldwoorden in deze film worden geuit door de hoofdpersonen en breekt het ijs in de relatie tussen de twee mannen. De film is kritisch over bepaalde aspecten van de (Engelse) homosubcultuur: zeer overmatig drankgebruik, oppervlakkige seks in pisbakken en het niet willen aangaan van betekenisvolle relaties.

Belangrijke maatschappelijke functies in de gezondheidszorg en de landbouw worden nu verricht door buitenlanders die vaak negatief bejegend worden door Engelsen. De film is door recensenten daarom terecht een anti-Brexit-film genoemd. Engeland is immers ten dode opgeschreven als de positieve invloed van buitenlanders teniet wordt gedaan door hen het land uit te sturen. De film is daardoor meer dan een homofilm. Maar je kunt ook niet zeggen dat het geen homofilm is omdat homoseks nadrukkelijk getoond wordt. Zowel in de oppervlakkige wisselende contacten als in de liefdevolle intimiteit van een relatie.



Naschrift.  Intimiteit en erotiek tussen mannen
Deze serie scoort het hoogst. Opmerkelijk genoeg vooral in homovijandige landen. De best bekeken blogberichten in deze serie zijn: 98 over Liever homo-erotiek dan homoporno, nummer 90 over Homo-erotiek in mannengroepen, het nummer 99 over Homo-erotisch mannennaakt, het nummer 96 over de vraag: Wat is (homo)porno? (2), nummer 92 over Homo-erotische sporters, nummer 93 over Mannennaakt dat geen porno is, nummer 89 over Gay Twins, nummer 126 over de vraag: Is grootgeschapen altijd homoporno? (de grootste stijger in deze groep), nummer 113 over Homo-erotische humor en nummer 95 over de vraag: Wat is (homo)porno? (1). De blogberichten over homo-erotiek worden veel meer gelezen dan de meeste over homoporno die daardoor buiten deze telling vallen.

Naschrift. Wereldwijde homovervolging
Het meest gelezen blogbericht hierover is nummer 29 over het homovijandige Rusland. Dat wordt in deze groep gevolgd door bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging, door bericht 72 over het misleidend onderzoek naar het ontstaan van homoseksualiteit, door 4 over levensgevaarlijke preutsheid, door bericht 128 over Homovluchtelingen, door bericht 64 over homohaters, door het bericht 148 over de grootste aanslag op een homo/lesbische bijeenkomst in Amerika in Orlando, door het bericht 79 over Alan Turing (1912-1954), door blogbericht 66 over de emancipatiefilm Pride en door het bericht 31 over het vrijwel vergeten Oeganda-drama in zwart Afrika.

Wie behoefte heeft aan positieve berichten op dit gebied verwijs ik naar de alsmaar toenemende huwelijksgelijkberechtiging. En ook naar mijn betoog dat door velen ten onrechte wordt aangenomen dat bijbel- en koranteksten homoseksualiteit verbieden: zie hierover mijn hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). Klik hier voor enkele bijbelse overwegingen om homohaat te bestrijden en hier voor enkele islamitische overwegingen die gelukkig een meer genuanceerde aandacht krijgen.  


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.