Op vrijdag 7 juli 2023 viel de Nederlandse regering Rutte IV en op maandag 10 juli 2023 maakte premier Rutte zelf bekend dat hij uit de politiek zal stappen zodra er een nieuwe regering zal zijn. De landelijke verkiezingen zullen in november 2023 plaats vinden en een nieuwe regering vormen kan daarna (zoals gebruikelijk in het coalitieland Nederland) nog maanden duren. Voor mijn buitenlandse lezers: in Nederland heeft al eeuwen geen enkele partij een meerderheid behaald. In de tussentijd blijft de demissionaire regering Rutte IV de lopende zaken behartigen. Waarom is deze regering gevallen en gaat Rutte opstappen?
Waarom is op 7 juli 2023 de regering Rutte IV gevallen?
Premier Rutte is met bijna dertien jaar de langstzittende premier uit de Nederlandse geschiedenis. De pragmatische premier heeft vier regeringen voorgezeten met rechtse, linkse en middenpartijen. Vanuit zijn VVD-achterban groeide de kritiek dat hij daardoor kleurloos was geworden en men vond dat de VVD een rechtser imago moet krijgen. Met deze hete adem in zijn nek zette hij met name de ChristenUnie voor het blok door een einde te willen maken aan de meeste gezinshereniging door oorlogsasielzoekers. Dat nu verbaasde velen. Zijn argument om daardoor de massa-immigratie te stoppen werd gezien als een stok om een hond (CU) te slaan. Die had namelijk eerder duidelijk gemaakt dat men geen vluchtelingengezinnen uit elkaar wilde trekken. Bovendien: het overgrote deel van de honderdduizenden immigranten zijn overwegend Oekraïners, arbeids- en kennis-immigranten en terugkerende Nederlanders. Terwijl deze gezinshereniging om slechts duizenden immigranten gaat. Rutte werd er daarom van verdacht een truc toe te passen om de VVD een rechtser karakter te kunnen geven in de verkiezingen. Dit schaadde zijn geloofwaardigheid. Zijn eigenbelang (nieuwe verkiezingen winnen) ging kennelijk boven het landsbelang (zoals de vele grote problemen oplossen rond de aardbevingsschade in Groningen, het fraudeschandaal rond steunuitkeringen aan mensen met een migratie-achtergrond, het stikstofprobleem waardoor het land op slot raakte, de groeiende armoede, de kloof tussen stad en platteland, de vertrouwensbreuk in politiek, enz.).
Waarom heeft premier Rutte besloten op te stappen?
Tot zondag 9 juli 2023 was hij vast van plan om door te gaan voor een nieuw kabinet onder zijn leiding. Maar die dag werd hem duidelijk dat vrijwel de hele oppositie en mogelijk ook een deel van de D66-Kamerleden een motie van wantrouwen zouden steunen om hem nu onmiddellijk af te zetten en hem niet te gunnen dat hij als demissionair premier nog vele maanden kon doorregeren. Die afgang wilde hij zichzelf echt besparen en dus koos hij tot vrijwel ieders verrassing het besluit om zich niet meer als VVD-lijsttrekker kandidaat te stellen. Het verrassingseffect werkte op maandag 10 juli 2023. Toen hij zei geen kandidaat meer te zijn, werd onmiddellijk de motie ingetrokken om hem direct te laten vertrekken.
Vrijwel alle twintig (!) fractievoorzitters spraken hun waardering uit voor het vele werk van dertien jaren door Rutte. En hij kon meteen in het buitenland aan de slag in NAVO en EU waar hij zeer populair is. Veel partijen moeten nu in grote haast een nieuwe lijsttrekker zoeken voor de verkiezingen in november want de plotselinge val van de regering leidde tot het vertrek van partijleiders. De gevolgen daarvan bespreek ik een volgende keer.
Naschrift. Verkiezingen in Nederland
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen
en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (veel gelezen).
Zie voor mijn
reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en als laatste blogbericht in deze serie nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.
Hierna volgde een nieuwe serie over de staat van Nederland met blogbericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?, bericht 212, CDA-aanval op zelfbeschikking (2), blogbericht 226, Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (het best bekeken in 2017 en 2018), blogbericht 227, Populismepreventie in Nederland, bericht 233, Referendum: aanval op democratie (1), bericht 234, Red de benoemde burgemeester!, blogbericht 235, Wat te doen met het "sleepwet"-referendum?, blogbericht 236, Verkiezingen van 21 maart 2018 hoopgevend, blogbericht 238, Nederlanders worden optimistischer!, blogbericht 265, Referendum: aanval op democratie (2), bericht 273, Homo/lesbische (on)veiligheid in Nederland, blogbericht 275, Staatscommissie parlementair stelsel Nederland, blogbericht 276, Nederland ontkerkelijkt snel, en blogbericht 277, De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (het begrip klaagschaamte heeft Google bereikt!).
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1500 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
