192. Regeringsvorming in Nederland (6)

In mijn blogserie over regeringsvorming in Nederland schreef ik eerder over het belang van het poldermodel, over de gevaren van divagedrag, over het consumentengedrag onder veel kiezers, over een meer doelmatige strategie van links/progressieve kiezers en partijen en over samenwerkingsstrategieën. Dit blogbericht gaat over het enorm grote belang van het maatschappelijk middenveld tussen kiezers en overheid. Met als voorbeeld homo/lesbische bewegingen wereldwijd om tot grotere gelijkberechtiging te komen, bijvoorbeeld rond de openstelling van het huwelijk. Dit is het laatste blogbericht in deze serie die vooral gericht is op de twee derde van mijn lezers die in het buitenland wonen.

De film 'Pride': een heldenrol voor de Britse homo/lesbische beweging
In blogbericht 66, Pride, schreef ik over deze historische film uit 2014 die speelt in de jaren tachtig. De homovijandige Britse premier Margaret Thatcher (1925-2013) was van 1979 tot 1990 aan het bewind. Zij moest niets hebben van het sociale middenveld tussen burgers en overheid. Dat had zij gemeen met hedendaagse autoritaire leiders als Poetin en Erdogan. En met voorstanders van referenda die ten onrechte denken dat democratie een dictatuur van meerderheden zou zijn. Juist homo/lesbische minderheden hebben daarom wereldwijd belang bij zelforganisatie en samenwerking met sleutelfiguren en bondgenoten in het maatschappelijk middenveld. Om het mensenrecht op zelfbeschikking te verdedigen.

In de film Pride zien we dat de door velen geminachte homo/lesbische beweging in Londen solidair is met de stakende vakbeweging die door Thatcher eveneens geminacht wordt. De film laat zien dat zelforganisatie in samenwerking met sleutelfiguren en bondgenoten in verwante bewegingen, gericht op zelfbeschikking, soms heel moeilijk is maar uiteindelijk toch overwint. Dit succes leidde jaren later tot de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht in Engeland, Wales en Schotland. Noord-Ierland is nog niet zover.

Nederland en België liepen in huwelijksgelijkberechtiging voorop in 2001 en 2003
De Nederlandse homo/lesbische beweging had als groot voordeel dat het maatschappelijk middenveld door de oude verzuiling in protestantse, katholieke, socialistische en liberale stromingen heel invloedrijk was. De homo/lesbische en ook de humanistische bewegingen konden daardoor wereldwijd voorop lopen. De humanistische door in Nederland en (het eveneens verzuilde) België de grondwettelijke gelijkberechtiging van godsdiensten en de (ongodsdienstige) levensbeschouwing te bereiken. De homo/lesbische bewegingen door in Nederland en België in 2001 en 2003 huwelijksgelijkberechtiging als de eerste landen tot stand te brengen. Inmiddels is dat voorbeeld door meer dan twintig landen gevolgd.

Het belang van het maatschappelijk middenveld voor de regeringsvorming
Als het maatschappelijk middenveld vóór de verkiezingen stembusakkoorden met politieke partijen sluit, vergroten zij de kans dat na verkiezingen hun belangen veilig gesteld zijn. De homo/lesbische en de milieubeweging zijn bij deze laatste Nederlandse verkiezingen de beste voorbeelden daarvan. Belangengroepen die zich na de verkiezingen op de regering vormende partijen richten, lopen de kans achter het net te vissen.

Een gangbaar misverstand is dat alleen partijen die gewonnen hebben aan een nieuwe regering mogen deelnemen. Door de middelpuntvliedende werking van extreme partijen kan dat tot onregeerbare toestanden leiden. Partijen die goede banden hebben met het maatschappelijke midden kunnen die middelpuntvliedende beweging tegengaan en de regeerbaarheid bevorderen. De verliezende VVD is als de grootste partij bij de nieuwe regering betrokken. De verliezende PvdA nog niet terwijl die partij wel goede contacten heeft met het maatschappelijk middenveld. Kiezers die op een verliezende partij hebben gestemd, moeten niet bij voorbaat worden afgeschreven. Zij moeten even zwaar wegen als kiezers op winnende partijen. Het Angelsaksische dogma "the winner takes all" leidt tot maatschappelijke polarisatie en ondervertegenwoordiging van minderheden. En dat is slecht voor iedereen die het mensenrecht op zelfbeschikking verdedigt.



Naschrift. Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179, Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180, Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181, De anti-elite-paradox, nummer 182, 'De kloof' bestaat niet in Nederland nummer 183, "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184, CDA-aanval op zelfbeschikking. Het laatstgenoemde blogbericht is hiervan het meest gelezen. Zie voor mijn reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186, Populismegolf gestopt in Nederland, 187, Regeringsvorming in Nederland (1), 188, Regeringsvorming in Nederland (2), 189, Regeringsvorming in Nederland (3), 190, Regeringsvorming in Nederland (4) en 191, Regeringsvorming in Nederland (5).


Naschrift. Op 15 mei 2017 en 12 juni 2017 zijn de twee pogingen tot regeringsvorming door VVD, CDA, D66 en GroenLinks mislukt.