zaterdag 19 mei 2018

244. De onvrijheid van godsdienst (3)

In de bijna vijftig jaar dat ik actief ben in zowel de homo/lesbische als de humanistische beweging verschenen herhaaldelijk berichten dat godsdienst zou groeien. "Godsdienst mag weer": alsof die in Nederland ooit verboden zou zijn! Klopt die groei van godsdienst? Is de vermeende groei van godsdienstig terrorisme hiervoor een bewijs? Welke feiten tonen aan dat godsdienstigheid in werkelijkheid afneemt? Homoseksualiteit is weer een toetssteen.

Verhullende statistieken
In blogbericht 65, Verhullende statistieken, toon ik aan dat veel godsdienstsociologisch onderzoek stelselmatig de omvang van de humanistische stroming verdonkeremaant. Dat geldt niet alleen voor Nederland. De vraagstelling is vaak zo dat respondenten antwoorden wat zij van huis uit zijn en niet welke levensovertuiging zij nu aanhangen. Kijk je wel naar de nu aangehangen waarden dan blijkt dat humanistische opvattingen steeds meer worden gedeeld. Alleen wordt dat onderbelicht door de aandacht voor wat fout gaat in de wereld.

Neemt godsdienstig terrorisme toe?
In deze en de volgende paragraaf baseer ik mij op gegevens uit het boek 'Feitenkennis, 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt' (2018) van de Zweed Hans Rosling. Hij komt op grond van een wereldwijd onderzoek tot dezelfde conclusie als ik in mijn reeks over mediakritiek (zie hieronder).

De meeste (a)sociale media besteden veel meer aandacht aan slecht nieuws dan aan goed nieuws. Door internet weten wij nu veel meer over rampen in de rest van de wereld dan vroeger. Daardoor denken de meeste mensen dat het slechter met de wereld gaat terwijl het op de meeste gebieden juist beter gaat. Er is een belangrijke uitzondering: terrorisme.

Als aanhanger van de Oostenrijks-Britse filosoof Karl Popper (1902-1992) zoek ik vooral naar voorbeelden die mijn opvatting lijken te weerleggen. Waarom gaat het op vrijwel alle gebieden beter met de wereld en met terrorisme niet? En wat heeft dat met de vermeende groei van godsdienst te maken? Het grootste deel van de groei van het terrorisme komt uit vijf landen. Bijna de helft van die groei komt uit Irak. De rest komt uit Afghanistan, Nigeria (Boko Haram), Pakistan en Syrië. Dat is geen bewijs dat het aantal islamieten daar dus zou toenemen. Er is veel eerder sprake van een radicalisering binnen bestaande islamitische gemeenschappen. Zij voelen zich bedreigd door de toenemende invloed van in hun ogen westerse waarden zoals onderwijs aan meisjes en gelijkberechtiging van vrouwen. In die zin is islamitisch terrorisme niet zozeer een teken van groei van de islam maar juist een blijk van angst om greep op de aanhangers te verliezen. En er is nog een belangrijk punt.

Islamitische aanslagplegers in het westen zijn vaak jongemannen met een verleden van drugs, criminaliteit en een plotselinge radicalisering. Zelfdoding mag niet in de islam. Maar als er anderen mee gedood worden dan wordt dat beloond met hemelse beloften. Ik zie dat eerder als een egocentrisch nastreven van het eigen zielenheil ('ikke, ikke en de rest kan stikke') dan als godsdienstige naastenliefde. Als mijn verklaring klopt dan is dat terrorisme geen blijk van een toegenomen godsdienstigheid maar van een tomeloze zelfzuchtigheid.  

In de westerse wereld was het aantal slachtoffers van terrorisme van 1997 tot 2006 bij elkaar 4.358 mensen. Van 2007 tot 2016 was dat gedaald tot 1.439. Dat was 0,9 %, terwijl vrij algemeen in het westen de indruk bestaat dat het terrorisme daar zou zijn gestegen.

In de Verenigde Staten is de kans dat iemand wordt gedood door een dronken persoon bijna 50 keer zo groot als de kans dat hij of zij wordt gedood door een terrorist. Toch bestaat in de meeste (a)sociale media veel meer aandacht voor enkele doden door terrorisme dan de vele door alcohol. En dan is er nog het Amerikaanse vrije wapenbezit dat ontelbaar meer slachtoffers maakt in de VS dan het terrorisme. Is het vrije wapenbezit een voorbeeld van het egocentrisch najagen van de eigen veiligheid desnoods zelfs ten koste van anderen?

Godsdienst en geboortebeperking
Godsdienst wordt vaak gezien als een motor achter het streven naar veel grote gezinnen. Rosling toont aan dat de groeiende daling van de geboortecijfers veroorzaakt wordt door de toegenomen welvaart en de betere opleiding van vrouwen. Hij geeft als voorbeeld het zeer islamitische Iran. Daar heeft zich in de laatste decennia wereldwijd de grootste daling voorgedaan in het aantal geboorten dankzij een betere gezondheidszorg en beter onderwijs voor vrouwen. De succesvolle bestrijding van de grootste armoede is een grote motor tot geboortebeperking en bewijst de afnemende macht van de godsdienst, zelfs tot in Iran.

Godsdienst en homoseksualiteit
Maar het beste bewijs van de afnemende omvang en macht van de godsdiensten is de toenemende gelijkberechtiging van homo/lesbische minderheden. Ondanks heftig verzet van de wereldgodsdiensten is sinds 1 april 2018 wereldwijd het voorbeeld van Nederland in meer dan dertig landen/regio's gevolgd. De openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht is de overwinning van het o.a. humanistisch beginsel dat mensen zelf zin en vorm mogen geven aan het leven als men het zelfbeschikkingsrecht van derden aanvaardt.



Naschrift
Op 25 juni 2020 werd het rapport bekend van de parlementaire ondervragingscommissie die beïnvloeding in Nederland vanuit onvrije landen onderzocht. Onvrije landen als Saoedi-Arabië, Qatar en Koeweit beïnvloeden moslimgemeenschappen in Nederland met een eng gedachtegoed dat kernwaarden en vrijheden van onze samenleving afwijst.


Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 80 over de World Press Photo 2014. Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (grootste stijger in mijn blog), nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, nummer 74 over Valse nichten, nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland (ook een grote stijger), nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), nr. 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1), bericht nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid en nummer 63 over Mediamissers.


Naschrift. Humanisme
Het meest gelezen humanistisch bericht is nu nummer 65 over Verhullende statistieken. Vooral in Rusland was hier veel belangstelling voor: mogelijk vanwege de groeiende macht van de Russisch-orthodoxe kerk. Als tweede binnen dit thema eindigt nu nummer 24 over Pieter Admiraal (1929-2013) die wereldwijd een belangrijke rol speelde in de strijd voor legalisering van vrijwillige euthanasie. Dit blogbericht wordt in deze groep gevolgd door blogbericht 41 uit mijn humanistisch verleden over Piet Thoenes, van Dachau tot Utopia, nummer 123 over IHEU & Engeland (de grootste stijger in deze groep), nummer 55 over Godsdienstwaanzin, nummer 119 over IHEU & de Verenigde Staten, nummer 103 over Solidariteit, 46 over Jaap van Praag, grondlegger van de humanistische beweging, 25 onder de titel Godgeklaagd! en 7 over KGB & CIA. Deze blogberichten zijn terug te vinden in mijn memoires ('Humanisme als zelfbeschikking') die eind 2016 als boek verschenen.


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.