Het begrip 'genderneutraal' duikt nu overal op. De bedoeling is dat
de zwart/wit-begrippen 'man/vrouw' en ook 'mannelijk/vrouwelijk' niet
meer misbruikt worden om mensen in op te sluiten. Een loffelijk streven
voor wie streeft naar meer menselijke zelfbeschikking. Veel mensen
denken echter dat hen iets afgepakt wordt. Dat komt door het woordje
'neutraal'. Alsof we allemaal grijze muizen moeten worden. Waar komt dat
woord vandaan? En is dat erg gevaarlijk voor humanistische, vrouwen- en
homo/lesbische emancipatiebewegingen?
Mijn kritiek op begrippen als 'neutraal' en 'normaal'
De
woorden 'neutraal' en 'normaal' zijn gebaseerd op een verkeerde
interpretatie van het begrip 'gelijkheid' uit de leus van de Franse en
Bataafse Revolutie: "vrijheid, gelijkheid en broederschap". Gelijkheid
wordt in die interpretatie opgevat als gelijkvormigheid. En dat staat op
gespannen voet met het begrip vrijheid. Gelijkheid moet daarom worden
opgevat als gelijkwaardigheid in veelvormigheid. Normaal betekent zowel
gangbaar als gewenst. Dat brengt afwijkend gedrag en minderheden in
gevaar. Neutraal suggereert waardevrij maar dwingt juist iedereen in een
keurslijf van een dictatoriale meerderheid of zelfs een onverdraagzame
minderheid. Omdat gendergelijkwaardig en -veelvormig een veel te veel
wijdlopige omschrijving is, stel ik genderpluriform voor. Dat idee komt
uit het onderwijs.
Mijn ervaring in het openbaar onderwijs: van neutraal naar pluriform
Van 1988 tot 2013 was ik voorzitter van het landelijk platform openbaar onderwijs CBOO. (Zie hiervoor mijn memoires: Humanisme als zelfbeschikking; levensherinneringen van een homohumanist,
2016). In de Nederlandse grondwet staat nu in artikel 23.3: "Het
openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of
levensovertuiging, bij wet geregeld." Dat werd in het verleden (net als
in Frankrijk) meestal neutralistisch opgevat. Namelijk dat aan
godsdienst en levensovertuiging geen enkele aandacht mocht worden
besteed. Alsof je iemand of iets eerbiedigt door hem/haar/het te
negeren! Inmiddels is die neutralistische interpretatie mede door mijn
toedoen vervangen door een pluralistische. Daardoor kunnen overal op
openbare scholen de keuzevakken godsdienst en humanistisch
vormingsonderwijs worden aangeboden, nu zelfs door de landelijke
overheid bekostigd.
Taal en zelfgekozen identiteiten
Genderpluriform
betekent niet dat mensen een identiteit wordt afgepakt maar dat zij die
vrij kunnen kiezen. Identiteit wordt daardoor niet opgedrongen maar
iets van vrije keuze: zelfbeschikking dus. Dit uitgangspunt onderbouw ik
verder in mijn Tresoar-lezing Identiteit als keuze. Het begrip 'genderneutraal' is weer een voorbeeld van een uiterst ondoordachte vertaling van de Engelstalige begrippen 'gender neutrality & gender-neutral'.
Die hebben in de Verenigde Staten geleid tot een hysterisch verzet
tegen 'genderneutrale toiletten' door mensen die allemaal thuis zulke
toiletten hebben staan. Als we het nu toch hebben over het versterken
van de Nederlandse identiteit dan zou men er verstandig aan doen om te
beginnen met het ophouden met het klakkeloos overnemen van ondoordachte
discussies uit het buitenland. Nog een paar verwarring scheppende
voorbeelden: een juiste vertaling van het Engelstalige 'religion' is
niet 'religie' maar 'godsdienst' of 'levensovertuiging' al naar gelang
wat de spreker of schrijver zelf bedoelt. Het zelfde geldt voor
'equality' dat ofwel 'gelijkvormigheid' ofwel 'gelijkwaardigheid'
betekent. En het zelfde geldt voor 'homofoob' dat geen ziekte is maar
'homovijandig' betekent. En voor het 'homohuwelijk' dat helemaal niet
bestaat omdat het om één en hetzelfde huwelijk gaat. Waarom lijden aan de
Engelse ziekte als het Nederlands veel helderder is? Neem alleen al het
feit dat geen enkele andere taal dan het Nederlands het woord en de
onderliggende betekenis van 'polderen' kent, met alle ontwrichtende
maatschappelijke gevolgen (zie Koerdistan en Catalonië !) van dien.
Naschrift. Het woord genderneutraal hoort tot de tien ergerlijkste woorden van 2017. Op 7 december 2017 werd bekend dat dit woord het meest ergerlijke in van 2017.
Naschrift. Mijn meest gelezen blogbericht over onderwijs is nummer 27: "Dachautje spelen", gevolgd door nummer 114: Identiteit als keuze, nummer 41: Piet Thoenes van Dachau tot Utopia, nummer 60: Homovoorlichting, nummer 107: Homostudies Utrecht, blog nummer 162: Homovoorlichting op school moet beter, nummer 39: Gered door studentendecaan, nummer 23: Onderwijsverleden, nummer 48: Jubeljaar 1971, en als mijn minst gelezen blog over onderwijs nummer 35: Twee katholieke kandidaatsexamens.
De
groep blogberichten over de positie van de Nederlandse taal en cultuur
wereldwijd wordt vooral gelezen dankzij de opleidingen Neerlandistiek die van mijn
blog gebruik maken. In deze groep werd het meest gekeken naar
blogbericht 71 over Nederlands wereldtaal? gevolgd door nummer 17 over Disadvantaged by English, door nummer 22 over Nieuw Holland & Nieuw Zeeland, nummer 12 over Handicapé par la francophonie, nummer 20 over over de Engelse vijandschap tegen het Nederlands: No Dutch please!, nummer 102 over Grenzenloos Nederlands, nummer 13 over Afrikaner identiteit, nummer 11 over Frankrijk & Nederland en nummer 10 over Vlaanderen & Nederland.