Nederlanders hechten, ook in een periode waarin ze het land voor grote maatschappelijke uitdagingen gesteld zien, sterk aan waarden als tolerantie, respect voor verschil en saam-horigheid. Over samenleven in de buurt zijn mensen positiever dan over samenleven in Nederland als geheel. Samenleven in de buurt krijg als rapportcijfer een ruime zeven, samenleven in Nederland een zesje. Over Nederland als geheel maken ze zich zorgen. Volgens 65% gaat het de verkeerde kant op met Nederland. Het vertrouwen in de politiek was laag in oktober 2021. En daarnaast maken burgers zich zorgen over onder andere corona, stijgende prijzen, de woningmarkt en een toenemende tweedeling in de maat-schappij. Dat blijkt uit opinieonderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat 27 december 2021 verscheen. In dit blogbericht gebruik ik de samenvatting van het SCP.
SCP-onderzoek laat al jaren zien dat veel mensen zich zorgen maken over hoe we met elkaar samenleven in Nederland. Achter deze zorgen gaat een sterk verlangen naar meer saamhorigheid en goed samenleven schuil. Bij ‘goed samenleven’ denken veel mensen aan verbondenheid met familie, elkaar bijstaan in de buurt en onbaatzuchtige acties via sociale media. Ook hechten veel Nederlanders waarde aan tolerantie en respect voor verschillen. Hoewel mensen het eens lijken over het belang van deze waarden, lijkt de invulling voor meerdere uitleg vatbaar. Over de grenzen van tolerantie wordt heel verschillend gedacht.
Veel Nederlanders vinden dat het door elkaar wonen van verschillende bevolkingsgroepen het samenleven minder prettig maakt. Het door elkaar wonen van mensen met en zonder psychische problematiek en van groepen met verschillende migratieachtergronden vinden Nederlanders doorgaans lastig. Van de ondervraagden vindt 21% dat het door elkaar wonen van diverse migranten het samenleven prettiger maakt, tegen 42% die dat juist niet vindt.
Hoewel samenleven in de buurt gemiddeld een 7,1 scoort, geeft een op de tien Neder-landers het samenleven in de buurt niettemin een onvoldoende. Mensen met een laag inkomen en/of geen werk, oordelen beduidend negatiever. Hoe mensen aankijken tegen samenleven, heeft te maken met de positie die iemand inneemt in de samenleving. Dit bleek in gesprek met buurthuisbezoekers. Zij bleken sterk aangewezen op de buurt, maar ervaren de wijdere samenleving als kil en ontoegankelijk. De perspectieven van allerlei groepen bieden belangrijke inzichten over het functioneren van een diverse samenleving.
Aan de vooravond van de vierde coronagolf, in oktober 2021, was de publieke stemming pessimistisch. Een meerderheid van de Nederlanders (64%) was somber over de richting van het land. Ook het vertrouwen in de regering was laag (40%). Anders dan een jaar geleden was de coronacrisis in oktober niet de belangrijkste reden om somber te zijn. Corona was op dat moment één van de zorgen, al waren de meningen verdeeld over het al dan niet verplicht vaccineren en vrijheidsbeperkingen. De lange formatie werd het meest genoemd als reden voor het lage rapportcijfer voor de regering. Mensen verweten het kabinet gebrek aan daadkracht in tijden van grote uitdagingen, zoals de coronacrisis, de stijgende kosten van het levensonderhoud, immigratie, de manier van samenleven en de situatie op de woningmarkt. Dat past in het beeld van de coronacrisis waarin periodes van hoop en tegenslag elkaar afwisselen: als corona minder urgent is, winnen andere problemen aan actualiteit. Tot zover de korte samenvatting door het SCP van deze onderzoeksresultaten.
Wat betekenen deze onderzoeksresultaten volgens mij?
In de meeste Nederlandse media is er teveel aandacht voor opvattingen en veel te weinig voor onderzoeksresultaten. Bovengenoemd SCP-onderzoek kreeg vrijwel geen aandacht. Er was ook vrijwel geen berichtgeving over het onderzoek van EenVandaag dat 24 december 2021 bekend werd gemaakt. De kop van het persbericht luidde: "We verlangen massaal naar een hechtere samenleving." Ik citeer: "59% vindt dat accounts die verdeeldheid zaaien op sociale media sneller geschorst moeten worden dan nu het geval is. Anonieme accounts moeten dan ook verleden tijd zijn. Iemand die een account wil aanmaken, moet zich verplicht identificeren, vindt een meerderheid (63 procent)." Het stinkend open riool van de (a)sociale media leidt er toe dat uitersten veel luider gehoord worden dan het redelijke en bedachtzame midden. Een van de redenen waarom ik indertijd gestopt ben met nieuwe vlogberichten (zie hieronder) is dat het mij opviel dat alle lezers van mijn vlogberichten aangeraden werden ook te kijken naar extreemrechtse vlogberichten. Kennelijk schijnt extreemrechts een beter verdienmodel voor Amerikaanse 'big tech'. Het wordt dus hoog tijd dat in ieder geval Nederland maar zeker ook de Europese Unie onze democratie beter verdedigt tegen deze gewetenloze geldwolven. Media moeten goed nieuws niet meer doodzwijgen. En niet langer uitersten meer aandacht geven dan het bedachtzame midden.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1000 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
