217. Zijn media handlangers van populisten? (2)

De afgelopen week vielen mij een paar dingen op in Nederlandse media. Van Project X in Enschede en verkiezingen in Nedersaksen tot het uiteenvallen van de Europese Unie en de blotebillenboten in het NOS Journaal. Hebben Nederlandse media last van sensatiezucht?

Geen aandacht voor het mislukte Project X in Enschede
Laat ik beginnen met enig goed nieuws. Op vrijdag 13 oktober 2017 ging het Project X in Enschede vrijwel onopgemerkt voorbij. Het was de bedoeling om het volledig uit de hand gelopen Project X van 21 op 22 september 2012 in het Groningse Haren over te doen. Dat trok toen duizenden relschoppers die veel schade aanrichtten. Er was kritiek op de rol van sommige media (waaronder het NOS Journaal) die verweten werden de rel flink opgeklopt te hebben. Die les is kennelijk geleerd want deze keer was er nauwelijks aandacht voor en dropen de tientallen plaatselijke relschoppers af met slechts enige geringe ruitenschade. 

Geen Amsterdamse blotebillenboten meer in het NOS-journaal
Er is nog een voorbeeld van een geleerde les. In blogbericht 63, Mediamissers, beschreef ik hoe het NOS Journaal jarenlang blotebillenboten in Amsterdam liet zien als er nieuws was over homoseksualiteit, ook al had dat niets met de Canal Parade te maken. Dat leidde tot klachten bij de betreffende ombudsman en die oordeelde dat deze bevestiging van oude vooroordelen beëindigd moest worden. Voor zover ik kan nagaan is dat gebeurd. Even ging het NOS Journaal weer in de fout toen dit jaar bekend werd dat in Duitsland het huwelijk werd opengesteld voor paren van gelijk geslacht. Er werden travestieten getoond en het ging alleen over homomannen. Snel werd dat verbeterd. De travestieten (komen ook onder hetero's voor!) werden vervangen door mannen- en vrouwenparen die wilden gaan trouwen.

Geen eindeloze aandacht voor boze burgers die niet gehoord zouden worden
In blogbericht 183,"Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel?, beschreef ik hoe Nederland door veel media werd bedolven onder 'boze burgers' die onophoudelijk riepen dat zij niet gehoord werden. Ik kan mij niet herinneren dat een tevreden burger aan het woord kwam. Op 10 oktober 2017 verscheen het nieuwe regeerakkoord. In de week erna kwamen voor- en tegenstanders van het akkoord aan het woord en de klaagzangen van niet gehoorde burgers werden niet herhaald. Hopelijk beseft men nu hoe paradoxaal dat geklaag was.

Verzwegen verkiezingen in Nedersaksen
Op 15 oktober 2017 werden bij onze buren in Nedersaksen verkiezingen gehouden. Daaraan werd in Nederlandse media vrijwel geen aandacht besteed. Terwijl de uitslagen toch heel opvallend zijn. Deze verkiezingen werden gewonnen door de sociaaldemocratische SPD met 37% (met 3% winst de grootste geworden) en verloren door de christendemocratische CDU met 34% (met 2% verlies niet meer de grootste). De Groenen kregen 9%, de liberale FDP 8% en de rechtsextremistische AfD kreeg slechts net iets meer dan de kiesdrempel van 5%. Dat is heel opvallend als je kijkt naar de vorige Duitse verkiezingen. Zie mijn berichten 195, Wat kunnen we van de Duitse verkiezingen leren?, en 214, Is Duitsland na verkiezingen rechts-populistischer?. Zijn verkiezingen in Nederlandse media soms minder interessant als sociaaldemocraten winnen en rechts-extremisten verliezen? Dat zou je denken als je kijkt naar de aandacht voor de Oostenrijkse verkiezingen die dezelfde dag werden gehouden.

De voorspelde ondergang van Europese Unie en de euro
In de afgelopen jaren zijn we doodgegooid met berichten in media die de ondergang van de Europese Unie en de euro voorspelden. Vooral na de Brexit en Trump (die overigens beide gesteund werden door een minderheid van de kiesgerechtigden!) zou een populistische golf heel Europa overspoelen. De verkiezingen in Oostenrijk, Nederland, Frankrijk en Duitsland vertoonden echter een geheel ander beeld. Maar toen kwam het NOS Journaal alsnog op 14 oktober 2017 op een sensatiegerichte toon vertellen dat die populistische golf er alsnog in de Europese Unie zou komen. Die zou de volgende dag beginnen met de verkiezingen in Oostenrijk die de EU zouden kunnen splitsen. Laten we de feiten eens op een rijtje zetten.

Op 19 en 20 oktober 2017 kwam in Brussel de top van de EU-regeringsleiders bijeen. Na de overwinningen van Trump en Brexit voorspelden vele doemdenkers de ondergang van de Europese Unie. Het tegendeel gebeurde. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië verkeren in grote crises. De EU blaakt van zelfvertrouwen. Eindelijk worden stagnerende problemen aangepakt. Ik kan een NOS Journaal in deze dagen gemist hebben maar ik heb geen woord gehoord over een EU-crisis die veroorzaakt zou zijn door de  Oostenrijkse verkiezingen. Laat staan dat het NOS Journaal zijn excuses zou hebben aangeboden voor de Project X achtige uitglijder van 14 oktober 2017. Of dat vanuit andere Nederlandse media aandacht aan deze sensatiezucht is besteed. Hoe serieus kunnen we deze media nu nog nemen?

Naschrift. Op 16 december 2017 werd bekend dat de nieuwe Oostenrijkse regering zich pro-EU zal opstellen en geen referendum zal houden over het EU-lidmaatschap. Voor zover ik kan nagaan heeft het NOS-Journaal nog geen verontschuldigingen aangeboden voor de hierboven genoemde uitzending van 14 oktober 2017. Op 4 maart 2018 werd bekend dat de SPD mee doet aan de nieuwe regering waarmee alle suggesties in het NOS-Journaal dat het einde van Merkel nabij was, werden weerlegd. Op 18 mei 2019 valt de Oostenrijkse regering over betrokkenheid van de rechts-radicale FPO bij een Russisch omkoopschandaal: niet de EU maar Oostenrijk is in problemen. Op 1 september 2019 was het weer zo ver: de meeste media hadden voorspeld dat de rechts-radicale partij AfD in de deelstaten Saksen en Brandenburg de grootste partij zou worden maar in Saksen bleef dat de CDU en in Brandenburg de SPD. Op 29 september 2019 vonden de verkiezingen in Oostenrijk plaats: het NOS-Journaal besteedde geen enkele aandacht aan de sociaaldemocraten en de mogelijkheid van een progressieve coalitie. De definitieve uitslag is in Nederlandse media niet te vinden: de progressieve partijen SPO, NEOS en Grünen ktijgen de meeste zetels (81), de rechtse OVP 71 zetels en de extreem-rechtse FPO 31. Op 13 oktober 2019 verloor de rechts-populistische partij in Hongarije de burgemeestersverkiezingen in 10 van de 23 grote steden, waaronder de hoofdstad Boedapest. Vrijwel geen aandacht in Nederlandse media. Op 2 januari 2020 is in Oostenrijk een akkoord bereikt over een nieuwe centrum-linkse regeringscoalitie. De rechts-radicale partij staat buiten spel. Op 23 februari 2020 wint de coalitie van SPD en Groenen de verkiezingen in Hamburg en verliest de extreem-rechtse AfD: voor dat laatste is vrijwel geen aandacht in Nederlandse media.

Mediakritiek
Het best bekeken in deze, sterkst gestegen, serie is nummer 80 over de World Press Photo 2014. Dat wordt in aantallen lezers gevolgd door de blognummers 139 over Referendum? Schijnvertoning! (de grootste stijger in deze groep), blogbericht nummer 74 over Valse nichten, nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws?, nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid, nummer 63 over Mediamissers,  nummer 44 over Mediamanipulatie, nummer 140 over Brexit? Schotland Exit!, en nummer 62 over Geschiedvervalsing. De drie meest recente blogberichten in deze mediakritische serie zijn nummer 183 over de vraag: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel?, nummer 209 over de vraag: Zijn media handlangers van terroristen? en nummer 210 over de vraag: Zijn media handlangers van populisten? (1).

Naschrift. Zie verder de serie over: Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Polen, Hongarije, Italië, Griekenland, Zweden en Spanje.