216. Vertrouwen in de toekomst? Zelfbeschikking! (1)

Op 10 oktober 2017 verscheen het regeerakkoord 'Vertrouwen in de toekomst'. Daarin zijn veel punten opgenomen die aansluiten op het Regenboog Stembusakkoord. Dat werd op 7 maart 2017 gesloten tussen het COC en acht partijen die nu 98 zetels hebben van de 150 in de Tweede Kamer. Daaronder de beoogde regeringspartijen VVD en D66, en partijen die in de oppositie zullen komen: GroenLinks, SP, PvdA, 50Plus en PvdD. Is deze goede oogst van het regeerakkoord ook zo gunstig vanuit het gezichtspunt van zelfbeschikking? Wat heeft dat te maken met het Wilhelmus en met het Rijksmuseum? Ik leg het regeerakkoord in dit bericht in de serie over de Nederlandse verkiezingen langs de meetlat van zelfbeschikking.

Artikel 1 van de Nederlandse grondwet en seksuele identiteit
In artikel 1 van de Nederlandse grondwet staat dat niemand gediscrimineerd mag worden. In de opsomming van discriminatiegronden ontbreekt homo/heterosekualiteit. De nieuwe regering is voornemens voorstellen te gaan doen om dat er wel in op te nemen. Een grote meerderheid is daar nu voor. Voor een grondwetswijziging is na nieuwe verkiezingen een tweederde meerderheid nodig in Tweede en Eerste Kamer. Zolang dat nog niet gebeurd is, valt homoseksualiteit onder de brede formulering in artikel 1: "of op welke grond dan ook."

Meerouderschap wettelijk regelen 
Steeds meer kinderen groeien op onder meerouderschap. Bijvoorbeeld een vriendenpaar en een vriendinnenpaar die gezamenlijk een of meerdere kinderen opvoeden. Het is vooral in het belang van die kinderen dat het biologisch en sociaal ouderschap goed geregeld zijn. De nieuwe regering heeft nieuwe wetgeving niet tegen gehouden maar wil eerst nog een studiecommissie instellen. Dat werkt vertragend maar leidt vermoedelijk niet tot afstel omdat ook hier een vereiste meerderheid in zowel de Tweede als de Eerste Kamer vóór is.  

Discriminatieverbod  uitbreiden en geslachtsregistratie verminderen
De nieuwe regering wil het huidige discriminatieverbod op grond van homoseksualiteit handhaven en wil het uitbreiden zodat ook trans- en interseksuelen eronder zullen vallen. Hiermee hangt samen dat de nieuwe regering geslachtsregistratie zoveel als mogelijk wil afschaffen opdat trans- en interseksepersonen niet onnodig geperst worden in een star man/vrouw-hokje. Geslachtsregistratie in paspoorten blijft wel vereist door internationale verdragen daarover. Het is niet te verwachten dat dit wereldwijd snel zal veranderen.

Discriminatie op scholen tegengaan
Op scholen vindt discriminatie op grond van seksuele identiteit nog steeds op grote schaal plaats. Zo is 'homo' nog altijd op schoolpleinen het meest voorkomende scheldwoord. Ook geven nog niet alle scholen de verplichte voorlichting over homoseksualiteit. Zie hierover mijn blogberichten 60, Homovoorlichting en 162, Homovoorlichting op school moet beter. De nieuwe regering zet dit beleid voort. Het is nog niet bekend wie dit gaat coördineren.

Emancipatie bevorderen in Nederland en het buitenland
De nieuwe regering blijft homo/lesbische emancipatiebewegingen bevorderen in binnen- en buitenland. Er ontstond hierover enige zorg omdat twee christelijke partijen aan de nieuwe regering gaan deelnemen. Maar ook die partijen staan achter het bevorderen van emancipatie in het kader van het voorkomen en van het tegengaan van discriminatie.

Voltooid leven erkennen?
De twee christelijke partijen staan niet achter het voorstel om die mensen te helpen die weloverwogen een einde aan hun leven willen maken omdat zij hun leven als voltooid zien. Deze christelijke partijen hebben vastgelegd dat zij geen andersdenkende leden van de volksvertegenwoordiging zullen dwingen tegen hun geweten in te gaan stemmen. Uit het oogpunt van zelfbeschikking is dit een belangrijke initiatiefwet vanuit de Tweede Kamer.

Referendum afschaffen en burgemeestersverkiezingen?
De nieuwe regering zal de wet op een adviserend referendum afschaffen omdat dit een te grof middel is om tot verantwoorde besluitvorming te komen. Het houden van referenda lijkt heel democratisch maar vormt een reële bedreiging voor het zelfbeschikkingsrecht van individuen en minderheden omdat democratie dan dreigt te worden opgevat als dictatuur van meerderheden of zelfs (bij een lage opkomst) van een minderheid. Zie voor verdere onderbouwing van mijn standpunt de blogberichten 139, Referendum? Schijnvertoning! (1) en 180, Referendum? Schijnvertoning! (2). Een vergelijkbaar gevaar dreigt bij het invoeren van een gekozen burgemeester, zoals de nieuwe regering wil. Dat tast de positie aan van de gekozen gemeenteraad als hoogste orgaan van de gemeente door autocratische leiders van het type Trump. Zie hierover bericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?

Legalisering wietteelt
De nieuwe regering is bereid een proef te doen om in een aantal gemeenten vanwege de overheid wiet te laten telen. De bedoeling is hierdoor de kwaliteit te verbeteren en de criminaliteit terug te dringen. Als die proef slaagt dan kan de wietteelt gelegaliseerd worden, zoals dat in een aantal staten in de VS en een land als Uruguay al het geval is.

Rijksmuseum? Openluchtmuseum en Fries Museum!
Hoewel de nieuwe regering veel aandacht geeft aan de regio's buiten de Randstad is het verplicht bezoeken van het Rijksmuseum in Amsterdam door scholieren daarmee in strijd. Het is goed dat leerlingen in aanraking komen met onze geschiedenis maar dat kan dan beter in het Openluchtmuseum in Arnhem waar veel aandacht is voor het platteland en waar de Canon van Nederland goed te zien is. In Friesland komen stemmen op om met de leerlingen van Friese scholen het prachtige Fries Museum in Leeuwarden te gaan bezoeken.

Wilhelmus? Fries en Europees volkslied!
Het voorstel van de nieuwe regering is om in de scholen meer aandacht te besteden aan het Nederlandse volkslied, het Wilhelmus. Dat heeft in Friesland tot de reactie geleid om ook aandacht te besteden aan het Friese volkslied (dat in Friesland veel meer gezongen wordt dan het Wilhelmus). En waarom dan ook niet in Nederland op scholen en daarbuiten meer aandacht voor het spelen van het (informele) Europese volkslied van Van Beethoven?

Is het regeerakkoord niet meer dan een lijst van beleidsvoornemens?
Critici zeggen dat het regeerakkoord niet meer is dan een lijst van beleidsvoornemens. Wie mijn boodschappenlijstje hierboven bekijkt, wordt in die indruk bevestigd. Toch zitten er achter die voornemens een paar veronderstellingen die om nadere aandacht vragen. Zoals het spreken over de "gewone, normale Nederlanders". Daarover een volgende keer meer.






Nederlandse verkiezingen
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (dit bericht is hiervan het meest gelezen).
Zie voor mijn reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.