186. Populismegolf gestopt in Nederland

De Nederlandse parlementsverkiezingen van 15 maart 2017 kregen wereldwijd opvallend veel aandacht. Veel buitenlandse media dachten dat de populismegolf na Brexit en Trump ook in Nederland zou toeslaan. Waarom is deze populismegolf in Nederland gestopt? En wat betekent dat voor culturele, ongodsdienstige en homo/lesbische minderheden wereldwijd?

Oekraïne-referendum als mislukte poging tot populistische staatsgreep
In mijn blogbericht 139, Referendum? Schijnvertoning! (1), laat ik zien hoe een heel kleine minderheid van slechts 20% van al de stemgerechtigden getracht heeft om (zogenaamd namens 'het volk')  haar wil op te leggen op de rest van de gehele Nederlandse bevolking.

Referenda lijken heel democratisch. Maar in werkelijkheid gaan zij uit van de gangbare misvatting dat democratie de dictatuur van een meerderheid zou zijn. In mijn blogbericht 34, Vijf misverstanden over democratie, heb ik daarover eerder geschreven: "Democratie is niet de dictatuur van de meerderheid maar de maatschappelijke vormgeving van het beginsel dat mensen zelf zin en vorm mogen geven aan hun leven zolang zij het recht op zelfbeschikking van anderen niet aantasten. Dit beschermt individuen en minderheden tegen onverdraagzame meerderheden."

Dit is bijvoorbeeld in Nederland met name van belang voor de Friestalige, ongodsdienstige en homo/lesbische minderheden voor wie referenda een regelrechte bedreiging kunnen zijn als hun mensenrechten door onverdraagzame meerderheden bij referenda aangetast kunnen worden. Gelukkig is er na de verkiezingen van 15 maart 2017 een meerderheid in de volksvertegenwoordiging die tegen het houden van referenda is. De nieuwe partijtjes die voor referenda zijn, hebben op één partijtje na geen zetels gewonnen.

Brexit bedreigt Schotland, Noord-Ierland, humanisten en homo/lesbische minderheid
In blogbericht 140, Brexit? Schotland Exit!, beschreef ik meteen na dit referendum dat de kans groot is dat Schotland zou besluiten uit het Verenigd Koninkrijk te willen stappen. Inmiddels kan ik daar Noord-Ierland aan toevoegen. Omdat het Verenigd Koninkrijk nog altijd een staatskerk kent, is het plan om de Europese verdragen voor de mensenrechten op te zeggen met name een bedreiging van de rechtspositie van de Britse humanistische en de homo/lesbische minderheden.

Uit onderzoek is gebleken dat vooral het wegblijven van jongere stemmers de doorslag heeft gegeven voor de Brexit waardoor juist hun toekomst wordt benadeeld door oudere kiezers die verhoudingsgewijs minder belang bij de toekomst hebben. Dit heeft ertoe geleid dat bij de Nederlandse verkiezingen met name door GroenLinks veel aandacht is besteed aan het stemmen door jongeren. De algemene opkomst was 81%, die van jongeren 66%. Dat is nog niet genoeg maar het was voldoende om te helpen voorkomen dat de populisten in Nederland (anders dan met de Brexit) de grootste zouden zijn geworden.

Trump is gekozen door slechts 30% van de stemgerechtigden in de VS
In blogbericht 179, Moreel leiderschap: wat is dat?, bereken ik dat (door een lage opkomst) een minderheid van slechts 30% van de stemgerechtigden op Trump heeft gestemd. Clinton heeft drie miljoen meer Amerikaanse stemmen gekregen dan Trump.

Omdat de PVV de verkiezing van Trump heeft toegejuicht, heeft dat in het nadeel van die partij gewerkt. Toen na de machtsovername door Trump duidelijk werd tot wat voor chaos dat leidde, zakte de PVV in de peilingen weg waardoor het niet langer de grootste partij was. Nu duidelijk is geworden dat een districtenstelsel en een strijd tussen twee grootste partijen tot ongewenste gevolgen kunnen leiden, beseffen velen in Nederland dat onze volksvertegenwoordiging een betere weerspiegeling is van de samenleving dan die in de VS. Zie voor de eeuwenlange (van oorsprong Friese) geschiedenis van ons poldermodel mijn blogbericht 16: Hans Brinker and a finger in a leaking dike en mijn vlogbericht 9: Friezen uitvinders van het poldermodel.

Turkse aanval op de democratische rechtsstaat wordt in Nederland niet aanvaard
In blogbericht 185, Turkse troebelen (4), beargumenteer ik waarom Nederland terecht geweigerd heeft om Turkse ministers de gelegenheid te geven om in Nederland voor een referendum te pleiten dat Turkije nog meer tot een dictatuur van de meerderheid zou laten verworden. Die grondwetswijziging zou een ernstige aantasting zijn van de meeste mensenrechten van met name Koerden, andersdenkenden en de kwetsbare homo/lesbische minderheid in Turkije. Het feit dat de Nederlandse regering duidelijk heeft gemaakt dat zij ernstige bezwaren heeft tegen de lange arm van Turkije in Nederland heeft wind uit de zeilen genomen van de populistische PVV waardoor die partij niet de grootste is geworden. De agressieve provocaties door de populistische Erdogan en zijn trawanten hebben veel Nederlanders gestimuleerd om te gaan stemmen op partijen die niets van het populisme moeten hebben. Een goed voorbeeld dat hopelijk wereldwijd doet volgen.


Naschrift. Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179, Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180, Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181, De anti-elite-paradox, nummer 182, 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183, "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184, CDA-aanval op zelfbeschikking. Het laatstgenoemde blogbericht is hiervan het meest gelezen.