zaterdag 3 augustus 2013

5. Towards Russia With Love

Rusland heb ik in de jaren tachtig meerdere keren bezocht. Als adviseur aids-preventie van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO herinner ik mij talloze vergaderingen waarin mij door Russen werd meegedeeld dat aids een 'kapitalistische en decadente' ziekte was die in de toenmalige Sovjet Unie niet of nauwelijks voorkwam omdat de enkele homo's die er zouden zijn 'voor hun eigen welzijn' in psychiatrische inrichtingen werden opgenomen. Enkele jaren later bleek aids in de Sovjet Unie heel veel voor te komen met name onder spuitende drugsgebruikers: zoals bekend, houden virussen geen rekening met vooroordelen.

In Moskou bezocht ik een mannenbadhuis (баня) waar opvallend veel mannen naar binnen gingen in allerhande politie- en militaire uniformen. Wat ik daar allemaal meemaakte zal ik maar niet beschrijven want voor je het weet, wordt mijn blog nog als porno gebrandmerkt. Laat ik het zo samenvatten dat er alles gebeurde wat in 'decadente' westerse homosauna's ook voorkomt met dit verschil dat er erg veel mannen elkaar afrosten met takkenbossen maar dat schijnt een algemeen verschijnsel te zijn in Russische badhuizen.

Zoals bekend, komt homovijandigheid vooral voor onder die mannen die hun eigen homo- of biseksuele voorkeur trachten te verdringen door die in anderen te bestrijden. Met name de katholieke kerk is daarvan wereldwijd een bekend voorbeeld (zie de Nederlandse bisschop en homobestrijder Gijsen die zich schuldig heeft gemaakt aan aanranding van jongens). In sommige landen ziet men dat ook in de vorm van stelselmatige verkrachtingen van mannen door mannen in gevangenissen, politiebureaus en strijdkrachten. Rusland is ook in dit opzicht helaas geen uitzondering.

Opvallend is wel dat Rusland als lid van de Raad van Europa onlangs in strijd met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) homovijandige wetgeving heeft aangenomen die de rechten van de homo/lesbische minderheid met voeten treedt. Het is te hopen dat zoveel mogelijk Russen stappen naar het EVRM-hof in Straatsburg. En dat media aandacht besteden aan deze mensenrechtenschendingen.

Mij verraste het dat mijn blog opmerkelijk veel lezers trekt uit Rusland: zelfs meer dan uit België en de Verenigde Staten. Tijdens mijn talrijke reizen heb ik gastcolleges gegeven aan buitenlandse universiteiten voor  studenten Nederlands. Die kwam ik heel vaak tegen in Rusland. Vroeger was dat te verklaren omdat de toenmalige KGB indertijd de Nederlanders wilde afluisteren die de Sovjet Unie bezochten. Later zaten er ook homoseksuele en lesbische studenten en afgestudeerden Nederlands tussen die dankzij hun taalkennis in contact konden komen met een veel homovriendelijker cultuur.

Vanwege de apartheid mocht ik in de jaren tachtig als WHO-adviseur aids-preventie niet actief zijn in Zuid Afrika. Ik heb dat altijd zeer betreurd omdat aids daardoor veel meer slachtoffers heeft gemaakt dan nodig was. Er zijn, begrijpelijk, nu oproepen om Rusland te gaan boycotten. Zolang het gaat om bijvoorbeeld het niet drinken van Russische wodka kan dat nuttig zijn. Maar wat we zeker niet moeten doen, is het in de steek laten van de vervolgde homo/lesbische minderheid in Rusland. Zij hebben onze steun meer dan ooit nodig!

http://www.stephenfry.com/2013/08/07/an-open-letter-to-david-cameron-and-the-ioc/

Russische homos kunnen asiel krijgen in Nederland
России геев может получить убежище в Нидерландах

Voor de latere ontwikkelingen rond Sotsji 2014 zie mijn blogbericht 29 van zaterdag 15 februari 2014

Mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist" zijn november 2016 uitgegeven bij de Papieren Tijger Breda. 

zaterdag 27 juli 2013

4. Levensgevaarlijke preutsheid

Toen ik mijn blog in mijn profiel bij Yahoo wilde vermelden, werd mij dat geweigerd met de vage mededeling dat mijn blog 'obscene' taal zouden bevatten. Mijn lezers kunnen het zelf nazoeken: waarover zou Yahoo gevallen kunnen zijn? Homo? Aids? Ik denk: anale seks.

In de jaren tachtig en negentig was ik voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseur voor aidspreventie onder mannen die seks hebben met mannen (MSM). Dat het woord homomannen niet werd gebruikt, was van de WHO geen preutsheid. In mijn boek "Bisexuality & HIV/AIDS; A Global Perspective" (Prometheus Books, Buffalo NY, 1991) leg ik uit dat wereldwijd de meeste mannen die seks hebben met mannen zich vaak niet herkennen in begrippen als homo, gay of biseksueel. Het gaat bij preventie in de eerste plaats om gedragsverandering en het gebruik van identiteitsgevoelige woorden kan daarbij als stoorzender werken.

In 1989 nam ik in Brazzaville in het het WHO-regiokantoor voor Afrika ten zuiden van de Sahara deel aan een WHO conferentie over de verspreiding van hiv/aids. Amerikaanse onderzoekers stelden op grond van hun onderzoek onder Afrikaanse vrouwen dat zij veel vaker aids hadden dan westerse vrouwen. Hun hypothese was dat vagina's van Afrikaanse vrouwen veel kwetsbaarder zouden zijn voor hiv-infecties. In de discussie bracht ik zo diplomatiek mogelijk mijn kritiek. Het onderzoek werd gedaan door blanke Amerikaanse mannen en dat verhoogt de betrouwbaarheid van de antwoorden van zwarte Afrikaanse vrouwen niet. Verder werd genegeerd dat veel antropologisch onderzoek in Afrika had aangetoond dat soms heteroseksuele contacten anaal waren als voorbehoedsmiddel of als middel om het maagdenvlies niet te breken. Bekend was toen al dat de anus van zowel mannen als vrouwen veel kwetsbaarder was voor infectie dan de vagina.

De verwijzing naar anale seks ging als een schok door de volle zaal. Inderdaad: 'obsceen taalgebruik' en zelfs 'rassendiscriminatie'. Ik hield staande dat wetenschappers de feiten bij hun naam moesten noemen omdat er anders onnodig vele doden zouden vallen door levensgevaarlijke preutsheid. De Amerikaanse onderzoekers waren ervan uitgegaan dat anale seks alleen bij homomannen zou voorkomen. Ook in Nederland leeft dat vooroordeel nog steeds. Over discriminatie gesproken!



Naschrift
Niet alleen Yahoo heeft veel meer moeite met seks dan met geweld. Dat geldt ook voor Facebook. Zie: Dangerous stamps! Op 22 juli 2018 beginnen Vlaamse musea een actie tegen Facebook vanwege hun naaktvijandige beleid dat ook de verspreiding van kunst benadeelt.




Mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist" zijn november 2016 uitgegeven bij de Papieren Tijger Breda.

zaterdag 20 juli 2013

3. Van archieven naar memoires

In mijn werkzame leven heb ik tientallen meters archieven opgebouwd. Ruim 40 jaar activiteiten in de humanistische beweging zijn terug te vinden via het Humanistisch Historisch Centrum. Daar zijn ook de archieven ondergebracht van het Humanistisch Verbond, de International Humanist and Ethical Union en de meeste andere humanistische organisaties in Nederland. Bij het Jaap van Praag Instituut in Utrecht worden momenteel proefschriften geschreven mede dankzij deze archieven.

Ruim 45 jaar activiteiten in de homo/lesbische beweging zijn terug te vinden in het Friese archief Tresoar.  Daar liggen de archieven van mijn functies bij het COC, Homostudies Utrecht, het tijdschrift Homologie, de stichting RTV Urania, het Homodok/IHLIA, de Schorerstichting, de boekhandel Vrolijk, de Wereldgezondheidsorganisatie, de Nationale Commissie Aids Bestrijding, enzovoorts. Waarom liggen die archieven in Leeuwarden en niet in Amsterdam?

De toenmalige wethouder Rob Oudkerk van de gemeente Amsterdam wilde in de tijd dat ik daar bestuurslid was de structurele subsidie aan het Homodok/IHLIA omzetten in subsidies voor projecten. Dat was om verschillende redenen een waanzinnig idee. Archiefbeheer is geen projectje dat naar de laatste mode al dan niet bekostigd kan worden maar dat vraagt om langdurige zorg. Bovendien zat er de arrogante gedachte achter dat homo/lesbische archieven toch nergens anders heen konden dan naar Amsterdam. En ten slotte maakt het in deze tijden van digitalisering niet meer uit waar de papieren liggen als ze maar op de een of andere manier toegankelijk zijn.

In de tien jaar dat ik in Friesland woon, ben ik mij bewust geworden van de Randstedelijke hoogmoed waar men gelukkig in Friesland niets van moet hebben. Bovendien ontdekte ik boeiende overeenkomsten tussen de ontwikkeling van homoseksuele, lesbische en Friese identiteiten. Omrop Fryslân, de Leeuwarder Courant (zie: www.dekrantvantoen.nl  LC 23 april 2011) en het maandblad De Moanne hebben interviews met mij hierover geplaatst. En ook mijn Tresoar Lezing ging daar over, op te vragen via robtielman46@gmail.com. Dat geldt ook voor het interview met mij door Omrop Fryslân.

Het derde deel van mijn archief zijn de persoonlijke papieren en eigen werk dat ik nodig heb voor het schrijven van mijn memoires. De periode 1946-1967 heb ik al beschreven en ik hoop de rest in 2014 te kunnen afronden. Het belang hiervan is dat ik heel veel boeiende dingen heb meegemaakt die niet of slechts ten dele in alle genoemde archieven of boeken zijn terug te vinden. In de blogs kan ik al een paar krenten uit de pap laten zien. Maar een blog is niet geschikt om in plaats van de memoires te komen omdat de volgorde van de blogs van het heden naar het verleden gaat en memoires van het verleden naar het heden. En nu maar kijken of het schrijven van blogs het schrijven van memoires remt of bevordert!



Een belangrijk deel van de archieven zijn de publikaties van Homostudies Utrecht.

Mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist"  zijn november 2016 uitgegeven door de Papieren Tijger  (Breda)

zaterdag 13 juli 2013

2. Van column naar blog

Op ruim dertig jaar maandelijkse columns schrijven in de Gaykrant kijk ik met tevredenheid terug. Wat men verder ook van de toenmalige Gaykrant mag vinden: er is een belangrijke bijdrage aan de homo/lesbische gelijkberechtiging geleverd. Ik leerde eigenaar/hoofdredacteur Henk Krol februari 1982 kennen tijdens mijn promotie op het proefschrift 'Homoseksualiteit in Nederland, studie van een emancipatiebeweging' waarvan 8000 exemplaren werden verkocht. De belangstelling was reusachtig. De Utrechtse Senaatszaal was overvol en ik herinner me bij binnenkomst dat zelfs de toenmalige minister van onderwijs Arie Pais geen zitplaats meer kon vinden. Na afloop vroeg Henk Krol mij of ik maandelijks een column wilde schrijven en dat deed ik graag omdat ik door het meest gelezen Nederlandstalig homoblad een belangrijk deel van de toenmalige homogemeenschap kon bereiken.

Dat was een strategische overweging omdat juist in die tijd de aids-epidemie genadeloos toesloeg en seksuele gedragsverandering van groot belang was. Door regelmatig vragenlijsten in de krant op te nemen, konden we snel zien hoe (on)veilig er gevreeën werd en wat de effecten van de voorlichting onder homomannen waren. Er was veel kritiek. Werd daardoor niet het beeld bevestigd dat aids een "homoziekte" zou zijn? Voerde ik geen "campagne tegen anale seks"? Schaadde het niet mijn academische loopbaan door in zo'n "ordinair blaadje met blootfoto's" te staan? Schrijver Frans Kellendonk vond zelfs dat ik mij "over de ruggen van homo's wilde verrijken" terwijl ik voor die columns nooit een cent wilde ontvangen. Ik trok mij daar niets van aan omdat veel vrienden van mij in die tijd stierven aan aids en ik het letterlijk van levensbelang vond om te voorkomen wat niet te genezen was.

Maar ook op andere gebieden speelde de Gaykrant een grote rol. De openstelling van huwelijk in 2001 is daarvan een belangrijk voorbeeld nadat jarenlang de homo/lesbische belangenbehartiger COC daar tegen was geweest. Als algemeen secretaris van het COC van 1971 tot 1975 vond ik het nogal opmerkelijk dat mijn medewerking aan de Gaykrant voor het COC reden was om mij jarenlang te negeren. Gelukkig werd dat door het COC oktober 1998 goedgemaakt door mij als "een van de belangrijkste pijlers onder het succes van integratie van homoseksualiteit in de Nederlandse samenleving in de afgelopen dertig jaar" de Bob Angelo Penning uit te reiken. Er was in het verleden opmerkelijk veel haat en nijd in homoland maar gelukkig zijn de tijden ook in dit opzicht veranderd.

Dat geldt ook voor de opkomst van internet hetgeen grote gevolgen heeft voor de homo/lesbische beweging wereldwijd, waarover ik in de komende blogs meer zal schrijven.  Voor zover ik kan nagaan zijn mijn honderden columns in de Gaykrant (nog) niet op internet terug te vinden maar hopelijk zijn de archieven in de doorstart niet verloren gegaan. Zelf heb ik de meeste columns in mijn eigen archieven maar in de pre-internet-tijd werden ze doorgebeld dus dat moet ik nog eens nagaan.

Wat is er verder aan teksten van mij op internet terug te vinden? De meeste reacties krijg ik op mijn hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist",  en op mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist",  uitgegeven door de Papieren Tijger (Breda).

Ook veel reacties krijg ik op mijn Ien Dales Lezing over homorechten en op mijn Tresoar-lezing over identiteit als keuze.

Mijn commentaren over openbaar onderwijs zijn deels op internet terug te vinden via www.cboo.nl   en die over humanisme via het Humanistisch Historisch Centrum en via Human. Zie ook: Wikipedia Rob Tielman.

Zo'n nieuw blog is dus even wennen. Ook al omdat ik gewend was mijn columns op vaste dagen in te leveren. Daarom mijn toezegging aan mijn volgers om er naar te streven mijn nieuwe blogs elk weekeinde te plaatsen. Het zal mij benieuwen of dat gaat lukken!



Een lezer schrijft: "Ik lees jouw blog, en voorheen jouw columns altijd met gretigheid. Het geeft me rust als ik jouw heldere en nuchtere manier van benaderen ervaar over onderwerpen die zo zwaar emotioneel beladen zijn."

zaterdag 6 juli 2013

1. Rob Tielman gaat bloggen

In de afgelopen dertig jaar kon ik maandelijks een column plaatsen in de Gaykrant. Het ziet er naar uit dat dit na de doorstart van de Gaykrant niet meer gaat lukken. Mijn column werd door velen op prijs gesteld. Minister van Onderwijs Jet Bussemaker schreef mij begin juni: "Ik hoop je elders wel tegen te blijven komen en te kunnen blijven genieten van je altijd inhoudelijke kritiek en interessante denkbeelden." Vandaar deze blog.

Het voordeel van deze 'doorstart' is dat ik mij niet meer hoef te beperken tot onderwerpen rond homoseksualiteit maar dat ik ook kan gaan schrijven over humanisme, openbaar onderwijs, Nederlandse cultuur (maatschappij, taal, geschiedenis en aardrijkskunde) wereldwijd, Fryslân en wat me nog meer heeft beziggehouden en zal blijven boeien.

Wie belangstelling heeft voor mijn achtergrond kan het beste terecht bij de reeks Humanistisch Erfgoed deel 12: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (redactie); Rob Tielman, een begeesterd humanist; en deel 21: Rob Tielman; Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist, uitgegeven door de Papieren Tijger (Breda 2010). "Wat: boeken?" Inderdaad, ik richt mij op al degenen die er niet voor terugdeinzen om af en toe ook eens een boek te lezen. Men is dus gewaarschuwd!




Sommige lezers willen een plaatje zien: Herman & Rob

Doorstart Gaykrant mislukt

Voor wie meer wil lezen: zie de publikatielijst van Homostudies Utrecht.