269. Is Brazilië in gevaar?

Eerder begon ik een serie over het overschatte gevaar van populisme in Europa. Ik gaf als voorbeelden de laatste verkiezingen in Nederland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Oostenrijk, Polen, Hongarije, Italië, Griekenland en Zweden. Daarin besprak ik met name de rol van die media die doen alsof er veel meer populisten zijn dan in werkelijkheid. Die onkritische rol van media is des te ernstiger omdat de mediavrijheid zelf in gevaar is door autoritaire leiders zoals bijv. Poetin, Erdogan, Xi en Trump. In mijn zoektocht op internet naar de feiten valt het mij op dat de meeste media veel meer aandacht besteden aan de te verwachten groei van de populistische partijen dan aan de daadwerkelijke en feitelijke uitslag van de verkiezingen waaruit blijkt dat in veel landen deze homovijandige populisten vaak een kleine minderheid van de bevolking blijken te zijn. Neem bijvoorbeeld Brazilië.

Braziliaanse verkiezingen op 7 en 28 oktober 2018
Op 7 oktober 2018 werden in Brazilië verkiezingen gehouden. Vrijwel de gehele aandacht in de meeste media ging uit naar de presidentsverkiezingen. Zo goed als genegeerd werden alle andere verkiezingen waarvan die voor het federaal congres en de federale senaat de belangrijkste zijn. Omdat geen der presidentskandidaten in de eerste ronde een gewone meerderheid haalde, werd op 28 oktober 2018 een tweede ronde gehouden tussen de twee hoogst scorende kandidaten. Dat waren de rechtse Jair Bolsonaro die 55% van de stemmen haalde en de linkse Fernando Haddad die 45% van de stemmen haalde. Bolsonaro won dus.

Eenzijdige aandacht in de meeste media
Vrijwel alle media stonden vol met berichten over de gevaarlijke Bolsonaro die zich discriminerend had uitgelaten over zwarten, vrouwen en homo's en die lonkte naar een militaire dictatuur. Vrijwel geen aandacht werd besteed aan het feit dat de opkomst slechts 79% was waarmee hij dus gekozen is door een minderheid van de 147 miljoen kiesgerechtigden. Ook werd bijna algemeen gezwegen over het feit dat de partij van Bolsonaro slechts 12% van de stemmen kreeg voor het federaal congres en 11% van de stemmen voor de senaat. Slechts enkele media wezen er op dat hij voor wetgeving dus afhankelijk is van moeizaam te sluiten coalities. Voor alle verkiezingsresultaten kon ik geen Nederlandstalige bron vinden. Net zoals bij bovengenoemde verkiezingen hadden de meeste media meer aandacht voor de dreigende hel en verdoemenis van een gevreesde populistische meerderheid maar werd vrijwel geen informatie verstrekt over het feit dat de werkelijkheid er toch wat genuanceerder uitziet. Begrijp mij goed: ik onderschat de gevaren van populisme niet maar wij zijn er ook niet bij gebaat om de werkelijke omvang van die gevaren steeds weer (mag ik zeggen: populistisch?) schromelijk te overdrijven.

Opnieuw homoseksualiteit als toetssteen
Bolsonaro heeft zich herhaaldelijk homovijandig uitgelaten. Zo zei hij dat hij "liever een dode dan een homoseksuele zoon" zou hebben. "Ik ben geen homofoob, maar als ik twee mannen op straat zie kussen, krijgen ze klappen van me". Brazilië behoort tot het groeiend aantal landen dat de huwelijksgelijkberechtiging heeft aanvaard. Al in 2011 bepaalde het federale hooggerechtshof dat grondwettelijk gezien het huwelijk moet worden opengesteld voor paren van gelijk geslacht. Omdat de meeste volksvertegenwoordigers hier hun vingers niet aan wensten te branden, bepaalde de nationale raad voor justitie op 14 mei 2013 dat geen enkele ambtenaar het huwelijk mag weigeren aan gelijkgeslachtelijke paren. Anders gezegd: zelfs een homovijandige president gaat er niet over. Ook hier zien we weer dat een democratische rechtstaat geen dictatuur van een toevallige meerderheid mag zijn. De rechtsprekende macht en de wetgevende macht moeten autonoom zijn van een president.

Wat kunnen we hiervan leren?
Nu er weer discussie is over de gekozen burgemeester en het referendum is het goed om te beseffen dat een volksvertegenwoordiging democratischer is dan één enkele persoon of een referendumuitslag omdat die neigen naar een dictatuur van een toevallige en makkelijk te manipuleren meerderheid. Media zouden minder aandacht moeten besteden aan enkele charismatisch geachte personen en meer aan de onderliggende sociale en economische processen, aan de rol van al dan niet vrije media en aan mediamanipulatie door trollen.



Naschrift.
Op 14 juni 2019 heeft het Hooggerechtshof in Brazilië besloten dat homofobie strafbaar is, tot grote ergernis van de homovijandige president. Op 28 april 2020 werd bekend dat het Hooggerechtshof in Brazilië een onderzoek steunt naar machtsmisbruik door president Bolsonaro. Hij wordt ervan verdacht zich te hebben bemoeid met politieonderzoek naar zijn familieleden.


Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, nummer 74 over Valse nichten, nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland, nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), nr. 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1), bericht nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid en nummer 63 over Mediamissers.


Naschrift. Wereldwijde homovervolging
Het meest gelezen blogbericht hierover is nummer 29 over het homovijandige Rusland. Dat wordt in deze groep gevolgd door bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging, door bericht 72 over het misleidend onderzoek naar het ontstaan van homoseksualiteit, door 4 over levensgevaarlijke preutsheid, door bericht 128 over homovluchtelingen, door bericht 64 over homohaters, door het bericht 148 over de grootste aanslag op een homo/lesbische bijeenkomst in Amerika in Orlando, door het bericht 79 over Alan Turing (1912-1954), door blogbericht 66 over de emancipatiefilm Pride en door het bericht 31 over het vrijwel vergeten Oeganda-drama in zwart Afrika.

Wie behoefte heeft aan positieve berichten op dit gebied verwijs ik naar de alsmaar toenemende huwelijksgelijkberechtiging. En ook naar mijn betoog dat door velen ten onrechte wordt aangenomen dat bijbel- en koranteksten homoseksualiteit verbieden: zie hierover mijn hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). Klik hier voor enkele bijbelse overwegingen om homohaat te bestrijden en hier voor enkele islamitische overwegingen die gelukkig een meer genuanceerde aandacht krijgen. 

Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.