Er is momenteel veel te doen over het Nederlandse slavernijverleden. Mij valt op dat er weinig aandacht is voor Nederlanders die tot slaaf werden gemaakt in met name Noord Afrikaanse kustgebieden, voor de grote rol van Afrikanen die andere Afrikanen tot slaaf maakten en voor het Nederlandse slavernijverleden in andere gebieden dan Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden. Over dat laatste gaat dit bericht.
De Nederlandse Goudkust, nu deel van Ghana
Wie het over de geschiedenis van de slavenhandel heeft, kan toch moeilijk over het hoofd zien waar het grootste deel van de trans-atlantische slavenhandel zijn oorsprong vindt: in Afrika. Daar werden veel Afrikanen door andere Afrikanen tot slaaf gemaakt en verkocht aan (voor zo'n 5%) Nederlandse slavenhandelaren. Veel van die Nederlandse slavenhandel liep via zo'n twintig Nederlandse forten in wat toen de Goudkust heette, nu Ghana. Dat gebied was van 1612 tot 1872 Nederlands tot het in dat jaar overgenomen werd door de Britten. Men komt in Ghana nog veel Nederlandse namen en gebouwen (forten) tegen.
Nederlandsch Oost Indië, nu Indonesië
Het aantal tot slaaf gemaakten was veel groter in toenmalig Nederlandsch Indië dan in de westelijke koloniën. De slavernij daar begon in 1621 en werd afgeschaft in 1860 maar er was daarna op grote schaal sprake van slavernij-achtige toestanden. Als een van de weinige media besteedde het dagblad Trouw op 13 december 2022 aandacht aan deze kwestie onder de kop: "Geen excuses aan Indonesië, terwijl juist daar de slavenhandel floreerde".
Ik citeer: "(Het IISG) schat dat er door de eeuwen heen tussen de 660.000 en 1,1 miljoen slaven zijn gemaakt in Nederlands Indië, een aantal dat een stuk hoger ligt dan het aantal slaafgemaakten in de voormalige koloniën in het westen. De VOC haalde slaven uit India en het koninkrijk Arakan, het huidige Myanmar, later kwamen slaafgemaakten ook uit Taiwan, Madagaskar en Mozambique. (...) Pas in 1860 werd de slavernij in Indonesië formeel afgeschaft. Maar voor die tijd werd heel ingenieus het cultuurstelsel geïntroduceerd, waarbij Indonesiërs die onder meer peper, suiker en tabak produceerden verplicht waren die tegen een vaste prijs te verkopen aan de Nederlandse staat. In combinatie met het cultuurstelsel ontstond er een contractstelsel. Zo werden vele Chinese arbeiders geronseld.
Zij tekenden als analfabeet een arbeidsovereenkomst. De omstandigheden waaronder zij moesten werken vertoonden veel gelijkenis met slavernij. De koelies werden de moderne slaven van de negentiende en de twintigste eeuw. (...) De jongeren kijken liever naar de toekomst. De generatie veertigers en ouder vindt dat Nederland aan alle gebieden die ooit gekoloniseerd zijn geweest, dus ook Indonesië, excuses voor het slavernijverleden moet maken". Tot zover het citaat uit het dagblad Trouw. Weinig aandacht in andere media.
Nederlandsch Voor Indië, nu India
De voormalige koloniën in toenmalig Nederlandsch Voor Indië (nu India) zijn vrijwel vergeten. Het gaat om de kustgebieden Coromandel (Pulicat en Nagapatnan 1608-1825), Suratte (Gujarat 1616-1814), Bengalen (Hougly en Chinsure 1627-1814) en Malabar (Cochin 1661-1814). Er zijn nog altijd gebouwen die aan die tijd herinneren. Wie hier meer over wil lezen kan het beste terecht bij het boek: Bauke van der Pol; De VOC in India, een reis langs Nederlands erfgoed in Gujarat, Malabar, Coromandel en Bengalen; Zutphen 2011). Er leven in Nederland ruim 125.000 Hindoestanen die in de negentiende eeuw als contractarbeiders in Suriname en vervolgens meestal in de jaren zeventig in Nederland terecht zijn gekomen.
Ceylon, nu Sri Lanka
Het eiland Ceylon was van 1640 tot 1796 (deels) onder Nederlands VOC-bestuur. Er is nog altijd een groep 'Burghers' van Nederlandse afkomst. Over slavernij heb ik niets kunnen vinden maar het ligt als VOC-gebied voor de hand dat daar hetzelfde slavernijbeleid heeft bestaan als elders. Er zijn nog veel Nederlandse gebouwen en begraafplaatsen te vinden.
Malakka, nu Maleisië
De stad Malakka en omgeving was van 1641 tot 1795 onder Nederlands VOC-bestuur. Er zijn nog altijd gebouwen die aan die tijd herinneren. Ook is bekend dat slaafgemaakten daar werden verhandeld naar andere VOC-gebieden, zoals naar Kaapstad in huidig Zuid Afrika.
Formosa, nu Taiwan
Het eiland Formosa was van 1624 tot 1662 (deels) onder Nederlands VOC-bestuur. Er zijn nog altijd gebouwen die aan die tijd herinneren. Ook is bekend dat slaafgemaakten daar werden verhandeld naar andere VOC-gebieden, zoals toenmalig Nederlandsch Oost Indië.
Kaapland, nu Zuid Afrika
Kaapland was van 1652 tot 1797 onder Nederlands VOC-bestuur. Er waren in Kaapland veel slaafgemaakten uit met name Malakka. Die vormen in en rond Kaapstad een Afrikaanstalige islamitische gemeenschap. De slavernijdiscriminatie is tot op zekere hoogte terug te vinden in de latere apartheidspolitiek die tot ver in de twintigste eeuw in Zuid Afrika heerste.
Nieuw Nederland, nu New York en omstreken in de Verenigde Staten
Nieuw Nederland met de hoofdstad Nieuw Amsterdam stond van 1614 tot 1674 onder Nederlands bestuur. In het standaardwerk van Russel Shorto: Nieuw Amsterdam, eiland in het hart van de wereld (Amsterdam 2004) wordt over slavernij op bladzijde nummer 309 geschreven: "In de eerste decennia woonden er nooit meer dan enkele tientallen slaven verspreid over de kolonie; toen de Engelsen de kolonie overnamen waren er niet meer dan driehonderd. Wat opvalt in de archieven is niet zozeer de aanwezigheid van slaven op Manhattan, als wel de ontwikkeling van de slavenhandel van de West-Indische Compagnie.
In eerste instantie had de compagnie geweigerd haar handen vuil te maken aan slaven-handel, maar nadat haar andere zakelijke ondernemingen mislukten en ze in de gaten kreeg hoeveel geld er te verdienen was met het transporteren van mensen, veranderde de compagnie van koers en werd een belangrijke speler in een van de afschuwelijkste gebeur-tenissen uit de geschiedenis. Het eiland Curaçao werd omgevormd tot een doorvoerstation voor tienduizenden vastgeketende, door ziekten verzwakte en zeezieke West-Afrikanen, en de archieven laten zien dat Stuyvesant - die tenslotte directeur-generaal van Nieuw-Neder-land, Curaçao, Bonaire en Aruba was - op afstand zijn onderdirecteur op Curaçao, Matthais Beck, aanstuurt." En terug over Nieuw Amsterdam: "er was ook een behoorlijk aantal van eigenaren die slaven na enkele jaren bevrijdden, omdat ze vonden dat ze hun tijd hadden uitgezeten, en er zijn zelfs gevallen aangetroffen van Europeanen die werkten voor bevrij-de slaven. Een aantal Afrikanen bezat land, en Stuyvesant zelf heeft in een nog ongepu-bliceerd document verklaard, dat deze bezittingen beschouwd moesten worden als 'echte en vrije bezittingen met dezelfde rechten als voor alle inwoneners [van deze] provincie gelden'. `Slaven hadden ook meerdere wettelijke rechten: er verschenen regelmatig slaven voor de rechter die een zaak aanspanden tegen Europeanen." Tot zover Russel Shorto.
Nieuw Holland, nu Noord Oost Brazilië
Er was ooit een Nieuw Holland dat naast Nieuw Zeeland lag en nu Australië heet. Maar het gaat hier om het Nieuw Holland dat van 1630 tot 1654 onder Nederlands bestuur stond. De belangrijkste bestuurder daar was Johan Maurits van Nassau-Siegen, in Nederland bekend van het Mauritshuis in Den Haag. Hij is in Brazilië goed bekend om hetgeen hij daar tot stand heeft gebracht. Pas de laatste tijd wordt in Nederland aandacht besteed aan het feit dat onder zijn bewind tot ongeveer twintigduizend slaafgemaakten uit de Goudkust naar Nieuw Holland heeft laten brengen. In het Mauritshuis wordt daar aandacht aan besteed.
Homoseksualiteit als toetssteen: Nederlands en Brits kolonialisme vergeleken
Wie mijn blog volgt die weet dat ik regelmatig homoseksualiteit als toetssteen gebruik. Dat leidt in deze blogserie tot mijn vraag waarom het slavernijverleden in Nederland leidt tot het vragen om excuses en dit nu niet gebeurt rond de eeuwenlange homovervolging van de sodomietenvervolgingen tot artikel 248-bis WvS? Mijn antwoord geef ik later in deze serie.
Een belangrijk verschil tussen Nederlands en Brits kolonialisme is beschreven in bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging. Het Nederlandse kolonialisme heeft in de meeste gevallen niet geleid tot het opleggen van onze taal en cultuur ten koste van plaatselijke talen (zie Ghana, Indonesië, India, Sri Lanka, Maleisië, Taiwan, Verenigde Staten en Brazilië). In het Brits kolonialisme gebeurde dat meestal wel.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Naschrift. Nederlands wereldwijd
Deze
groep blogberichten over de positie van de Nederlandse taal en cultuur
wereldwijd wordt weer vooral gelezen dankzij opleidingen Neerlandistiek die van mijn
blog gebruik maken. In deze groep werd weer het meest gekeken naar
blogbericht 71 over Nederlands wereldtaal?, gevolgd door bericht nummer 17 over Disadvantaged by English, nummer 20 over over de Engelse vijandschap tegen het Nederlands: No Dutch please ! (de grootste stijger in deze groep), door nummer 22 over Nieuw Holland & Nieuw Zeeland, nummer 12 over Handicapé par la francophonie, nummer 102 over Grenzenloos Nederlands, nummer 13 over Afrikaner identiteit, nummer 11 over Frankrijk & Nederland en bericht nummer 10 over Vlaanderen & Nederland. Zie hierbij ook bericht 260: Vreedzaam Friesland (4).
Naschrift. Wereldwijde homovervolging
Het meest gelezen blogbericht hierover is nummer 29 over het homovijandige Rusland. Dat wordt in deze groep gevolgd door bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging, door 4 over levensgevaarlijke preutsheid, door bericht 72 over het misleidend onderzoek naar het ontstaan van homoseksualiteit, door bericht 282 over Vaticaan is géén "homogemeenschap"! (grootste stijger in deze serie), door bericht 128 over homovluchtelingen, door bericht 64 over homohaters, door bericht 79 over Alan Turing (1912-1954), door bericht 281 over regenboogvlag sluit niemand buiten en door 148 over de grootste aanslag op een homo/lesbische bijeenkomst in Amerika in Orlando.
Wie behoefte heeft aan positieve berichten op dit gebied verwijs ik graag naar de alsmaar toenemende huwelijksgelijkberechtiging.
En ook naar mijn redenering dat door velen ten onrechte wordt
aangenomen dat bijbel- en koranteksten homoseksualiteit verbieden: zie hierover mijn
hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme
onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red);
Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). Klik hier voor enkele bijbelse overwegingen om homohaat te bestrijden en hier voor enkele islamitische overwegingen die gelukkig een meer genuanceerde aandacht geven.
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1000 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
