Op 6 maart 2023 werd het rapport 'Eigentijdse ongelijkheid' door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) uitgebracht. Mede door de aanloop en de uitkomsten van de verkiezingen van 15 maart 2023 kreeg het rapport niet zo veel aandacht in verreweg de meeste media.
En dat is jammer omdat het SCP stelt dat in Nederland meestal te simpel wordt gedacht over ongelijkheid onder de bevolking. Vaak wordt gedaan alsof er sprake is van eenvoudige tweedelingen zoals arm of rijk, jong of oud, theoretisch of juist practisch opgeleid, stad of platteland, links of rechts, enzovoorts. Het SCP-onderzoek toont overtuigend aan dat de ongelijkheid in Nederland aanzienlijk veel ingewikkelder is dan de simpele tweedelingen.
Het SCP laat zien dat er zeven categorieën te onderscheiden zijn. Allereerst de 'werkende bovenlaag': zo'n 20% van de bevolking, gemiddeld zo'n 43 jaar oud, met veel economisch kapitaal (hoog onderwijsniveau, inkomen en vermogen), veel sociaal kapitaal (wie je kent), veel cultureel kapitaal (waar je bij hoort) en heel veel persoonlijk kapitaal (wie je bent).
De tweede categorie zijn de 'jongere kansrijken': zo'n 9% van de bevolking, gemiddeld 34 jaar oud, met gemiddeld economisch maar veel sociaal, cultureel en persoonlijk kapitaal.
De derde groep is de door het SCP genoemde 'rentenierende bovenlaag': zo'n 12% van de bevolking, gemiddeld zo'n 65 jaar oud, met een gemiddeld cultureel kapitaal en sociaal kapitaal, iets meer sociaal-economisch kapitaal en nog iets meer persoonlijk kapitaal.
De vierde categorie is de 'werkende middengroep': zo'n 25% van de bevolking, gemiddeld zo'n 41 jaar oud, met gemiddeld sociaal, economisch, cultureel en persoonlijk kapitaal.
De vijfde groep zijn de 'laagopgeleide gepensioneerden': ± 18% van de bevolking, gemiddeld 67 jaar oud met weinig cultureel, sociaal en economisch en iets meer persoonlijk kapitaal.
De zesde categorie zijn de 'onzekere werkenden': 10% van de bevolking, gemiddeld 44 jaar, met weinig economisch, gemiddeld sociaal, cultureel en wat meer persoonlijk kapitaal.
De zevende categorie is het 'precariaat (de kwetsbaarsten)': zo'n 6% van de bevolking, gemiddeld 65 jaar oud met weinig cultureel, economisch, sociaal en iets meer persoonlijk kapitaal. Het SCP vindt de positie van de laatste twee groepen het meest zorgwekkend. Het gaat om een op de zes Nederlanders. Zij voelen zich zeer ernstig achtergesteld.
In blogbericht nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland schreef ik al dat het denken in simpele kloven onjuist is. Het SCP biedt met dit onderzoek mogelijkheden voor overheden om zich doelgerichter in te zetten voor achterstandenbeleid. Dat is des te urgenter nu de laatste twintig jaren de rijken steeds rijker en de armen steeds armer zijn geworden. De privatisering van veel overheidstaken heeft de achterstand van de meest kwetsbaren versterkt. De verkiezingsuitslag leidt er hopelijk toe dat dit verbeterd wordt.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Naschrift. Verkiezingen in Nederland
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen
en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (veel gelezen).
Zie voor mijn
reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en als laatste blogbericht in deze serie nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.
Hierna volgde een nieuwe serie over de staat van Nederland met blogbericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?, bericht 212, CDA-aanval op zelfbeschikking (2), blogbericht 226, Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (het best bekeken in 2017 en 2018), blogbericht 227, Populismepreventie in Nederland, bericht 233, Referendum: aanval op democratie (1), bericht 234, Red de benoemde burgemeester!, blogbericht 235, Wat te doen met het "sleepwet"-referendum?, blogbericht 236, Verkiezingen van 21 maart 2018 hoopgevend, blogbericht 238, Nederlanders worden optimistischer!, blogbericht 265, Referendum: aanval op democratie (2), bericht 273, Homo/lesbische (on)veiligheid in Nederland, blogbericht 275, Staatscommissie parlementair stelsel Nederland, blogbericht 276, Nederland ontkerkelijkt snel, en blogbericht 277, De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (het begrip klaagschaamte heeft Google bereikt!).
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1500 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
