Op 1 september 2024 waren er deelstaatverkiezingen in Saksen en Thüringen. De meeste Nederlandse media beweerden weer dat de extreem-rechtse partij AfD deze verkiezingen "gewonnen" zouden hebben. Dat blijft toch een merkwaardige omschrijving als meer dan tweederde van de stemmers NIET op die partij gestemd hebben. Zo werken deze media mee aan het beeld dat de AfD van zichzelf verspreidt: "Wir sind das Volk". En dat doet dan weer denken aan de talloze referenda waar slechts een kleine minderheid van alle stem-gerechtigden denkt "het volk" te vertegenwoordigen, daarin dan gesterkt door de meeste media. Denk bv. aan Brexit in het Verenigd Koninkrijk en aan het vermaledijde Oekraïne-referendum in Nederland. Ook opvallend was dat de meeste media verzuimden om de opkomstpercentages te noemen. Dankzij het voortreffelijke Duitsland Instituut kwam ik daar alsnog achter: in Saksen 74,4% en in Thüringen 73,6%. In beide deelstaten gaat het dus om ruim minder dan een derde van de stemgerechtigden. Is dit dan wel serieus te nemen?
Jazeker! Maar het is minder uitzonderlijk als men bedenkt dat extreem- en populistisch rechts in de meeste EU-landen ongeveer een dergelijke omvang heeft. En dan moet men wel bedenken dat Saksen en Thüringen op de kortdurende Weimar-republiek na vrijwel geen ervaring hebben met democratie. Door eeuwenlang geleid te worden in autoritaire feodale, nazi- en communistische dictaturen valt het mij alsnog een klein beetje mee.
Direct na de val van de Muur in 1989 was ik nauw betrokken bij de oprichting van het Humanistischer Verband Deutschlands (HVD) en hun afdelingen, onder andere in Oost-Berlijn, Brandenburg en Thüringen. Het was mijn ervaring dat de meeste mensen in de 'neue Bundesländer' liever met Nederlanders dan met Westduitsers te maken hadden.
'Ossies' voelen zich tot op de dag van vandaag achtergesteld bij de 'Wessies'. Ik ben zelf opgegroeid in het Nederlandse poldermodel met een sterke middenlaag tussen staat en burger. Die was daar niet en het HVD hielp om dat vacuüm gedeeltelijk op te vullen. Veel jongeren, vooral jonge vrouwen, trokken naar het Westen. Het Oosten vergrijsde sterk.
In de NRC van 3 september 2024 staat een interview met de historicus Kowalczuk onder de kop: "Kiezers verheerlijken een DDR die nooit bestond". Ik citeer: wat men nastreeft "is een dictatuur van de meerderheid. Dat is de tegenpool van een representatieve democratie.
De rechten van minderheden zijn dan niet meer van belang. Dat betekent het einde van de democratie en het begin van een totalitaire staat. (...) dat mensen in Oost-Duitsland een grote liefde hebben voor Rusland of de Russische cultuur is een fabeltje volgens Kowalczuk, die in Oost-Berlijn opgroeide. (...) de meesten leerden Russisch met grote tegenzin. (...)
'We hebben het over een regio waar, met uitzondering van een paar jaar Weimar Republiek, tot 1990 geen enkelijke ervaring met democratie bestond. Er was geen traditie van burger-participatie, van maatschappelijk engagement, geen enkel tegenwicht tegen de staat. Wel was er de eeuwenlange autoritaire vorming, met als hoogtepunten het nationaal-socialisme en het communisme. (...) Wat veel mensen zich nauwelijks kunnen voorstellen, is de onge-lofelijke haat in het oosten op het Westen die je op elk stadsfeest of verjaardag kunt horen.(...) En als ouders altijd maar schelden op het Westen, als racisme, chauvinisme en nationalisme onweersproken blijft, dan wordt dat zo doorgegeven. Daar komen externe omstandigheden bij: bevolkingskrimp, vergrijzing, een groot mannenoverschot. Je kunt het aan de verkiezingen in Saksen en Thüringen zien: hoe meer krimp, hoe mannelijker, hoe ouder de regio, hoe kapotter de infrastructuur, hoe hoger het percentage voor links- en rechtsextremisten. (...) aan de vreedzame revolutie van 1989 deed 90 procent van de mensen niet mee, die wachtten liever af. Er wordt een DDR verheerlijkt die nooit heeft bestaan.' " Aldus de Berlijnse historicus Kowalczuk in de NRC van 3 september 2024.
Let op: ik probeer te verklaren en niet goed te praten. Dankzij mijn eigen ervaringen in 'die neue Bundesländer' zag ik toen en zie ik nu een belangrijke rol voor de humanistsche beweging om het ontstane vacuüm tussen burger en overheid in te vullen door maatschap-pelijke participatie te bevorderen. Nog zijn Saksen en Thüringen niet verloren. En voor Duitsland is dat zeker zo. Maar dan moet er wel veel meer gedaan worden aan de al tien-tallen jaren bestaande sociaal-economische achterstelling van Oost-Duitsland. En, veel belangrijker: het Duitse HVD neemt een voorbeeld aan het Nederlandse Humanistisch Verbond dat in veel openbare scholen het keuzevak Humanistisch VormingsOnderwijs HVO geeft. In Duitsland wordt dat Lebenskunde genoemd. Ik ben blij dat ik aan de leraren-opleiding in Nederland en Berlijn een bijdrage heb kunnen leveren. Maar in Saksen en in Thüringen valt daaraan kennelijk nog in plaatselijke openbare scholen heel veel te doen.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Naschrift. Humanisme
Het meest gelezen humanistisch bericht is nu nummer 65 over Verhullende statistieken (de grootste stijger in deze groep). Vooral in Rusland was hier veel belangstelling voor: mogelijk vanwege de groeiende macht van de Russisch-orthodoxe kerk. Als tweede binnen dit thema eindigt weer nummer 24 over Pieter Admiraal (1929-2013)
die wereldwijd een zeer belangrijke rol speelde in de strijd voor
legalisering van de vrijwillige euthanasie. Dit blogbericht wordt in deze groep
gevolgd door mijn blogbericht 41 uit mijn humanistisch verleden over Piet Thoenes, van Dachau tot Utopia, nummer 123 over IHEU & Engeland, het nummer 55 over Godsdienstwaanzin, 7 over KGB & CIA, nummer 119 over IHEU & de Verenigde Staten, 25 onder de titel Godgeklaagd!, 46 over Jaap van Praag, grondlegger van de humanistische beweging en nummer 103 over Solidariteit. Deze berichten zijn te vinden in mijn memoires ('Humanisme als zelfbeschikking') die 2016 als boek verschenen.
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1500 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
