zaterdag 12 september 2020

361. Evaluatie aanpak coronacrisis in Nederland

Op 7 mei 2020 werd bekend dat de Onderzoeksraad voor de veiligheid een onderzoek gaat doen naar de aanpak van de crisis rond het coronavirus. Op 1 september 2020 verscheen het onderstaand nieuwsbericht over de lessen geleerd van de aanpak van de coronacrisis. Omdat de meeste media dit bericht helaas genegeerd hebben, neem ik het volledig over.

Tekst nieuwsbericht


De afgelopen maanden is in kaart gebracht welke lessen er tot nu toe te trekken zijn uit de bestrijding en aanpak van het coronavirus. Op basis van gesprekken met meer dan 100 experts gaat het kabinet de corona-aanpak verder versterken. Belangrijke elementen daarin zijn: beter inzicht in de verspreiding van het coronavirus door testen en traceren, vaker specifieke, regionale of lokale maatregelen en zorgen dat iedereen deze uitzonderlijke tijd kan volhouden. Deze drie punten vormen de rode draad van het ‘lessons learned’ traject, zo schrijft minister Hugo de Jonge (VWS) vandaag aan de Tweede Kamer.
Op uitnodiging van het ministerie van VWS deelden de afgelopen weken meer dan honderd experts (medisch professionals, patiëntvertegenwoordigers, bestuurders, hoogleraren en ervaringsdeskundigen) hun adviezen ten aanzien van de COVID-19-bestrijding. De deskundigen bekeken 9 thema’s, zoals testen en traceren, de effecten van de intelligente lockdown en de publiekscommunicatie. Ook is gekeken naar de aanpak in andere landen. Op ieder thema zijn ideeën, adviezen en inzichten verzameld. Deze bijdragen gebruikt het kabinet om lessen te trekken en de corona-aanpak verder te versterken en verbeteren.

“Tijdens de zomermaanden zagen we helaas een opleving van het virus. Deze toename maakt goed duidelijk hoe kwetsbaar de situatie is waarin we verkeren. We moeten ons voorbereiden op een tweede golf maar vooral: alles in het werk stellen om deze te voorkomen. Daarom is het belangrijk om te leren van wat we tot nu toe hebben gedaan. De inzichten én kritiek van alle experts hebben ons geholpen bij het scherp krijgen van wat beter kan. Zeer waardevol; daar gaan we dus mee aan de slag”, aldus minister De Jonge, die ook benadrukt dat beschermen van mensen met een kwetsbare gezondheid en zorgen dat de zorg niet overbelast raakt de ankerpunten blijven in de huidige controlefase.

Les 1: goed inzicht

De lessen voor goed inzicht gaan over vroeg signaleren door testen en traceren en de informatie over de verspreiding van het virus voor een breder publiek beschikbaar stellen. Grootschalig testen en de inzet van bron- en contactonderzoek helpen bij het sneller en preciezer detecteren waar besmettingshaarden zitten. Het plan is om de testcapaciteit verder op te voeren en op meer plaatsen te gaan testen. Daarnaast wordt het dashboard uitgebreid met lokale en regionale informatie en de begrijpelijkheid van de informatie wordt verbeterd.

Les 2: gerichte maatregelen

Er is nu meer bekend over waar het virus zich bevindt en wat de bron van de besmetting is. Daarmee kan de aanpak ook specifieker. Dat helpt bij het beperken van nadelige economische en sociaal-maatschappelijk effecten. Het is essentieel om het virus lokaal op te sporen en met lokale maatregelen in te dammen. Dit sluit aan bij de les om zo precies en zo snel mogelijk in te grijpen daar waar het nodig is. Er zal daarbij meer aandacht zijn voor het begrijpelijk uitleggen van verschillen per regio.

Les 3: gezamenlijk volhouden

Zolang er geen vaccin is, drukt het coronavirus een flink stempel op het dagelijks leven. Volhouden is daarbij cruciaal. Aan de experttafels werd aandacht gevraagd voor onder andere zorgprofessionals, mensen met een kwetsbare gezondheid, jongeren en werkenden die getroffen zijn door de maatregelen. Het kabinet blijft inzetten op begrijpelijke communicatie met meer zichtbare uitingen in de openbare ruimte en communicatie gericht op verschillende doelgroepen (bijvoorbeeld via TikTok). Ook wordt  helder uitgelegd dat reguliere zorg veilig verleend kan worden zodat mensen deze behandelingen niet mijden uit angst voor het virus of overbelasting van de zorg.


Mijn commentaar bij dit nieuwsbericht
Tot zover de wollige tekst van dit nieuwsbericht dat naar mijn mening te weinig aandacht kreeg in de meeste media. Die hadden ook kunnen wijzen op de kritiek die tussen de regels door te lezen is. Wat zijn de belangrijkste punten uit dit "voortschrijdend inzicht"? Ik vat die in minder wollige taal samen. Er is tegen het advies van de WHO in vanaf het begin veel te weinig getest (behalve in het noorden van het land). Er zijn vanaf het begin landelijke maatregelen genomen waar regionale meer maatwerk hadden opgeleverd. Er was vanaf het begin een veel te groot tekort aan test- en beschermingsmiddelen omdat Nederland teveel afhankelijk was geworden van het (vaak verre) buitenland. Vooral in de verpleeghuizen en in de thuiszorg heeft dat tot duizenden vermijdbare doden geleid. Er is te weinig aandacht geweest voor de preventie door het dragen van mondkapjes en door goede ventilatie. Het was een gemiste kans om tijdens de zomervakantie geen persconferenties meer te geven waardoor de gevoelde urgentie van de preventie verslapte. Er had veel meer aandacht voor doelgroeppreventie moeten zijn, met name gericht op jongeren. Het al dan niet beboeten van overtredingen van de coronaregels maakte een indruk van willekeur. Daardoor kromp het draagvlak voor de coronamaatregelen en werd de weerstand er tegen veel groter.

Resultaten gedragswetenschappelijk onderzoeken
In de Trouw van 8 september 2020 staan de resultaten van een gedragswetenschappelijk onderzoek onder 60.000 deelnemers over het coronavirus. In april 2020 had driekwart van de ondervraagden vertrouwen in het regeringsbeleid. In augustus 2020 is dat gedaald tot de helft. Als men corona-achtige klachten heeft, moet men binnen blijven. Bijna 90% doet dat niet, om boodschappen te doen;  64% doet dat niet, om familie of bekenden te bezoeken; 43% doet dat niet, om naar het eigen werk te gaan; en 41% doet dat niet, om een café of restaurant te bezoeken. Begin augustus 2020 was ± 2,5% van de getesten positief, eind augustus 2020 was dat 4%. Per regio verschilt dit sterk. Mogelijke verklaringen zijn de introductieweken van studenten en de terugkeer van vakantiegangers uit risicogebieden.

Op 10 september 2020 werden de resultaten bekend van een onderzoek gedaan door I & O Research. Van de ondervraagden steunt 75% in grote lijnen het overheidsbeleid tegen het coronavirus. "Onder de steun voor het coronabeleid sluimert verdeeldheid." Een derde van de ondervraagden (37%) wil strengere regels en/of handhaving. Een kwart (26%) wil een losser beleid. Eveneens op 10 september 2020 blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau dat Nederlanders gemiddeld hun leven een rapportcijfer geven van 7,3: dat "is niet significant lager dan eerdere jaren". Een op de drie voelde zich eenzaam.

Op 11 september 2020 werd bekend dat de proef met de mondkapjesplicht in Amsterdam en Rotterdam geen effect zou hebben gehad op het gedrag van mensen. Het "blijkt dat mensen niet meer of minder afstand tot elkaar hielden, ook bleef het net zo druk op de meeste plaatsen als voor de mondkapjesplicht. (...) Aanleiding hiervoor was de snelle stijging van het aantal besmettingen in deze steden. (...) De onderzoekers keken niet naar de mogelijke effecten op de gezondheid of de verspreiding van het virus." Dit roept vragen op. Waarom is niet gekeken naar de verspreiding van het virus? Als dat gedaald of gestegen zou zijn dan zou vastgesteld kunnen worden of het dragen van mondkapjes al dan niet tot risicovoller gedrag zou leiden. En hoe kan het dat de middenstand klaagde dat er veel minder klanten verschenen? Dit onderzoek roept meer vragen op dan antwoorden.



Naschrift.
Op 15 september 2020 bleek uit een onderzoek van Ipsos dat het vertrouwen in de politiek sterk gestegen is. Kort na het aantreden van het kabinet Rutte III had iets meer dan een derde vertrouwen in premier Rutte. Nu is dat bijna twee derde. Op 20 september 2020 toont het televisieprogramma Zondag met Lubach aan dat het tekort aan coronatesten het gevolg is van het voortrekken van ziekenhuislaboratoria ten nadele van commerciële.Op 23 september 2020 heeft Nederland de grens van 100.000 positieve coronatesten gepasseerd.


Naschrift. Coronavirus
Over het coronavirus verschenen de volgende berichten: nummer 340, Transgender-zichtbaarheid & coronavirus, nummer 341, Mensenrechten, coronavirus & China, nummer 342, Mensenrechten, coronavirus & Rusland, nummer 343, Mensenrechten, coronavirus & Hongarije, nummer 344, Mensenrechten, coronavirus & Polen, nummer 345, Mensenrechten, coronavirus & Brazilië, nummer 347, Mensenrechten, coronavirus & Verenigde Staten, nummer 355, Mondkapje verplicht op naakstrand of in leeg bos?, nummer 357, Mondkapjesgedoe in Nederland, nummer 358, Reizen in (anti)mondkapjesland, nummer 359, Waar maken we ons druk over? en nummer 360, Reizen in (anti)mondkapjesland (2).


Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over  Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.


Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat(het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1000 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland(het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht)  en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)