Op 15 januari 2021 trad de Nederlandse regering af vanwege de zg. 'toeslagaffaire'. De Belastingdienst had ten onrechte duizenden Nederlanders met een dubbele nationaliteit verdacht van fraude en keihard bestraft. Uit onderzoek bleek dat de meeste Nederlanders niet wilden dat de regering zou aftreden omdat men midden in een erge coronacrisis zit.
Hoe zit het juridisch?
Als er ernstige fouten gemaakt zijn, moet een Nederlandse regering dan aftreden? Dat ligt niet vast in de Grondwet. Een regering moet aftreden als zij geen vertrouwen meer krijgt in de volksvertegenwoordiging. Er zijn twee redenen waarom de huidige situatie anders is dan anders. In de eerste plaats is in dit geval ook de volksvertegenwoordiging zelf in de fout gegaan. Zij heeft een wet goedgekeurd die deze gemaakte ernstige fouten mogelijk maakte en zou dus zelf ook moeten aftreden. En dat gebeurt ook vanwege de verkiezingen in maart. Dat brengt mij op het tweede punt. Die verkiezingen zijn de beste gelegenheid voor de regering om verantwoording af te leggen. Vervroegd aftreden was niet vereist.
Asscher geen lijsttrekker meer voor de PvdA
Op 14 januari 2021 werd bekend dat Asscher zich terugtrecht als lijsttrekker van de PvdA. Voor de top en de grote meerderheid van de leden van de PvdA had Asscher niet hoeven te vertrekken. Zijn verdiensten zijn heel groot: van het tegenhouden van de privatisering van Schiphol tot de wederopstanding van de PvdA na de grootste nederlaag ooit. Asscher is het zoveelste slachtoffer van stemmingmakerij in de (a)sociale media. Daardoor viel wat hij bereikt had weg, vergeleken met de kleine rol die hij gespeeld had in de toeslagenaffaire.
De kwalijke rol van media
In mijn blog besteed ik veel aandacht aan de kwalijke rol van veel media in mijn serie over mediakritiek (zie hieronder in een naschrift). Zodra ergens ook maar iets fout gaat dan is de eerste vraag van de meeste media 'welke koppen moeten rollen'. Als socioloog vind ik het veel belangrijker hoe die fouten hadden kunnen worden voorkomen, hoe deze schade hersteld kan worden en hoe nu voorkomen kan worden dat die fouten opnieuw gemaakt worden. Zo zijn in deze affaire niet alleen bewindslieden in de fout gegaan omdat zij niet tijdig doorhadden wat er mis ging maar ook de Tweede Kamer die een veel te strenge wet maakte onder druk van de media. En ook de Raad van State faalde omdat de rechtspraak onvoldoende naging of er werkelijk sprake van fraude was. Het uiterst primitieve jagen op zondebokken in veel media staat een goed bestuur in de weg. Wie wil nog bestuurder zijn?
Naschrift.
Het dagblad Trouw van 29 maart 2021 opent met de grote kop "Nederlander werd in het coronajaar zelfs iets tevredener". Ik citeer uit het artikel over een nieuw rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek: "Het aantal ondervraagden dat het eigen welzijn een hoog cijfer geeft, een zeven of hoger, steeg vorig jaar met 2 procent, naar 66 procent. Het aantal dat zichzelf een vier of lager geeft, daalde licht, van 2,8 procent in 2019 naar 2,6 procent vorig jaar. (...) Het zou goed kunnen dat ondervraagden zo tevreden zijn omdat ze beseffen dat het in deze tijd veel erger kan. (...) Er is ook gevraagd naar het vertrouwen in de samenleving en instituties. Dat is flink toegenomen, vooral het vertrouwen in de Tweede Kamer, van 39 procent in 2019 naar 52 procent vorig jaar. (...) Al sinds 2014 neemt het vertrouwen in instituties toe. Dat mensen vorig jaar veel vertrouwen hadden in de overheid, is opvallend, omdat je in de media vaak mensen hoort die dat vertrouwen juist niet hebben. In ons onderzoek is dat maar een marginale groep." Diezelfde dag om 13 uur bekeek via Google hoeveek media dit bericht prominent berichtten: ik vond geen enkel voorbeeld. Waarmee mijn stelling in de blogserie met mediakritiek is bevestigd: goed nieuws is geen nieuws en de sociale werkelijkheid wordt negatiever voorgesteld dan zij is.
Naschrift
Op 19 januari 2021 schrijft columnist Tom-Jan Meeus in de NRC:"Een intern overzicht ('Omgevingsanalyse oktober') van Sociale Zaken uit 2020 leert dat zaken als stimulering van vast werk (26 procent) en bestrijding van arbeidsdiscriminatie (30 procent) of armoede (38 procent) het nog steeds ruim afleggen tegen de taak van Sociale Zaken die volgens het land bovenaan hoort: misbruik van uitkeringen aanpakken (50 procent). Dus je kunt zeggen dat dit schandaal aan Rutte ligt, dat het aan oud-ministers als Wiebes of Asscher ligt, aan topambtenaren, aan de Belastingdienst, aan de informatievoorziening aan de Kamer, aan de geheimhouding, en de verslonzing van de rechtstaat - en de meeste van die argumenten snijden wel (een beetje) hout. Maar ze slaan ook iets fundamenteels over: dit land is erg onverbiddelijk voor niet-winnaars geworden. En je kunt zeggen: politici horen hier het goede voorbeeld te geven. Maar een beetje mildheid, begrip voor andermans gebreken, inzien dat je pas vertrouwen krijgt als je het kunt geven: misschien helpt het ook als Nederlanders na deze affaire zelf in de spiegel kijken." De kop: "Een vergeten factor."
Op 20 januari 2021 stond het volgende bericht in dagblad Trouw: "Uit een opinieonderzoek van EenVandaag bleek vorige week dat 95 procent van de VVD-kiezers vindt dat Mark Rutte, ondanks de toeslagenaffaire, lijsttrekker mag zijn. Voor 82 procent van de CDA-kiezers is Wopke Hoekstra nog altijd de gewenste voorman. Slechts 55 procent van de PvdA-kiezers vond dat Asscher, die geen deel uitmaakt van het inmiddels demissionaire kabinet, lijsttrekker kon blijven. Sociaaldemocraten zagen zelfs liever de eigen partijleider opstappen dan het kabinet. Na Asschers terugtreden noemde 65 procent dit terecht. Slechts 47 procent van de PvdA'ers was voor een kabinetsval, van 51 procent mocht het blijven zitten." Zie mijn blogbericht 103, 'Solidariteit', over mijn PvdA-lidmaatschap.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Naschrift. Verkiezingen in Nederland
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen
en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (veel gelezen).
Zie voor mijn
reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en als laatste blogbericht in deze serie nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.
Hierna volgde een nieuwe serie over de staat van Nederland met blogbericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?, bericht 212, CDA-aanval op zelfbeschikking (2), blogbericht 226, Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (het best bekeken in 2017 en 2018), blogbericht 227, Populismepreventie in Nederland, bericht 233, Referendum: aanval op democratie (1), bericht 234, Red de benoemde burgemeester!, blogbericht 235, Wat te doen met het "sleepwet"-referendum?, blogbericht 236, Verkiezingen van 21 maart 2018 hoopgevend, blogbericht 238, Nederlanders worden optimistischer!, blogbericht 265, Referendum: aanval op democratie (2), bericht 273, Homo/lesbische (on)veiligheid in Nederland, blogbericht 275, Staatscommissie parlementair stelsel Nederland, blogbericht 276, Nederland ontkerkelijkt snel, en blogbericht 277, De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (het begrip klaagschaamte heeft Google bereikt!).
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1000 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
