Op 15-17 maart 2021 werden in Nederland verkiezingen gehouden voor de Tweede Kamer. Op 15 maart 2017 werden de vorige verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. Ik schreef daarover in mijn blogbericht 186, Populismegolf gestopt in Nederland. Er was toen wereldwijd veel aandacht in de media omdat men dacht dat na Brexit en Trump nu ook Nederland door de 'populismegolf' overspoeld zou worden. Dat bleek niet te kloppen. De afgelopen dagen was er vrijwel geen aandacht in de wereldpers omdat het populisme nu geen kans maakt om te winnen. Zoals ik in mijn blogserie met mediakritiek (zie hieronder) beschrijf, is goed nieuws voor veel media geen nieuws. Daarom ga ik er nu voor mijn vele buitenlandse lezers juist wel op in. Nederland blijkt weer eens een verrassend stabiel land.
Geen ruk naar rechts
De grote winnaars zijn de partij met de meeste stemmen, de rechts-liberale VVD met 35 zetels (van de 150) en de tweede, progressief-liberale partij D66 met 23 zetels. In 2002 was er wel sprake van een ruk naar rechts toen de vijf rechtse partijen een meerderheid van 97 zetels haalden. Nu kwamen zij met zeven partijen niet verder dan 82 zetels. In 2002 kwam de grootste rechtse nieuwkomer meteen in de regering. Nu zijn de anti-islampartij PVV (17 zetels) en de rechts-nationalistische partij FvD (8 zetels) door de andere partijen bij voorbaat buitengesloten van regereringsdeelname. Dat brengt het rechtse blok terug tot 57 zetels voor een mogelijke regeringsdeelname, dus 20 tekort voor een meerderheid. Tegenover nu ± 68 zetels voor een mogelijke linkse of progressieve regeringsdeelname.
Geen ruk naar links maar wel een linksere trend
Zoals ik in mijn vorige blogbericht beschreef, is er nu in de meeste partijprogramma's een trend naar links: een hoger minimuminkomen, meer belasting voor grootverdieners en voor grotere bedrijven, meer investeringen in onderwijs, zorg en overheidsdiensten, enz. Maar die tendens nam veel wind uit de zeilen voor de linkse partijen. De socialistische SP en ook GroenLinks zakten naar 9 respectievelijk 8 zetels. De sociaal-democratische PvdA bleef nu gelijk op 9 zetels. De superlinkse nieuwkomer BIJ1 kreeg 1 zetel. Zoals ik uitlegde in mijn blogbericht 190: Regeringsvorming in Nederland (4), leidt dat nu niet tot een eigen linkse meerderheid maar zijn enkele linkse partijen wel nodig om tot een meerderheid te komen.
Waarom verloren twee van de drie linkse partijen?
In de eerste plaats namen de meeste partijen met een linksere koers wind uit de zeilen. In de tweede plaats ontbrak het links aan inspirerende lijsttrekkers. Zo werd bij de Europese verkiezingen in 2019 de PvdA onder lijsttrekker Frans Timmermans nog de grootste partij. In de derde plaats zijn veel linkse stemmers om strategische redenen op de vrouwelijke lijsttrekker Sigrid Kaag gaan stemmen in de verwachting dat die in de regering zou komen.
Waarom faalden de christen-democraten?
Het christen-democratische CDA leed nu een groot verlies. In de eerste plaats door een chaotisch verlopen verkiezing van een lijsttrekker. In de tweede plaats omdat die zich op het laatste moment terugtrok. In de derde plaats omdat hij zijn eigen programma niet goed bleek te kennen. In de vierde plaats omdat hij zijn partij naar rechts trok door de werkeloosheidsuitkering te willen halveren. Zelf vond ik hem door het ijs zakken omdat hij de PvdA verweet in Rutte II verkeerde besluiten te hebben genomen terwijl hij zelf in Rutte III niets gedaan had om dat te verbeteren. Het CDA is nu een verdeelde partij.
Waarom wonnen de liberalen?
Premier Mark Rutte van de VVD gaf redelijk leiding in de aanpak van de coronacrisis. De eindevaluatie van zijn fouten in de Groningse gaswinning en de toeslagenaffaire wist hij voor zich uit te schuiven. De vrouwelijke lijsttrekker van de progressief-liberale D66 Sigrid Kaag wist veel twijfelende linkse kiezers om strategische reden achter zich te krijgen. In enkele komende blogberichten zal ik ingaan op de vorming van een nieuwe regering.
Naschrift.
Het dagblad Trouw van 29 maart 2021 opent met de grote kop "Nederlander werd in het coronajaar zelfs iets tevredener". Ik citeer uit het artikel over een nieuw rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek: "Het aantal ondervraagden dat het eigen welzijn een hoog cijfer geeft, een zeven of hoger, steeg vorig jaar met 2 procent, naar 66 procent. Het aantal dat zichzelf een vier of lager geeft, daalde licht, van 2,8 procent in 2019 naar 2,6 procent vorig jaar. (...) Het zou goed kunnen dat ondervraagden zo tevreden zijn omdat ze beseffen dat het in deze tijd veel erger kan. (...) Er is ook gevraagd naar het vertrouwen in de samenleving en instituties. Dat is flink toegenomen, vooral het vertrouwen in de Tweede Kamer, van 39 procent in 2019 naar 52 procent vorig jaar. (...) Al sinds 2014 neemt het vertrouwen in instituties toe. Dat mensen vorig jaar veel vertrouwen hadden in de overheid, is opvallend, omdat je in de media vaak mensen hoort die dat vertrouwen juist niet hebben. In ons onderzoek is dat maar een marginale groep." Diezelfde dag om 13 uur bekeek via Google hoeveek media dit bericht prominent berichtten: ik vond geen enkel voorbeeld. Waarmee mijn stelling in de blogserie met mediakritiek is bevestigd: goed nieuws is geen nieuws en de sociale werkelijkheid wordt negatiever voorgesteld dan zij is.
Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), het nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (de eerste stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie (de derde stijger in deze groep), nr. 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland en als tiende het nummer 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1): Nederland is geen christelijk land.
Naschrift. Verkiezingen in Nederland
Dit blogbericht past in mijn blogserie over de Nederlandse verkiezingen
en de gevolgen ervan. Daarin verschenen eerder de blogberichten 179: Moreel leiderschap: wat is dat?, nummer 180: Referendum? Schijnvertoning! (2), nummer 181: De anti-elite-paradox, nummer 182: 'De kloof' bestaat niet in Nederland, nummer 183: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel? en nummer 184: CDA-aanval op zelfbeschikking (veel gelezen).
Zie voor mijn
reactie op de uitslag van de verkiezingen blogbericht 186: Populismegolf gestopt in Nederland (dit bericht is hiervan het meest gelezen), 187: Regeringsvorming in Nederland (1) over het belang van het oeroude poldermodel, 188: Regeringsvorming in Nederland (2) over het divagedrag van kiezers, 189: Regeringsvorming in Nederland (3) over het consumentengedrag van kiezers, 190: Regeringsvorming in Nederland (4) over het links/progressieve misverstand, 191: Regeringsvorming in Nederland (5) over het belang van samenwerkingsstrategieën, 192: Regeringsvorming in Nederland (6) over het belang van het maatschappelijk middenveld, en als laatste blogbericht in deze serie nummer 199: Regeringsvorming in Nederland (7) over de duur van de kabinetsformatie.
Hierna volgde een nieuwe serie over de staat van Nederland met blogbericht 211, Is de gekozen burgemeester ondemocratisch?, bericht 212, CDA-aanval op zelfbeschikking (2), blogbericht 226, Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (het best bekeken in 2017 en 2018), blogbericht 227, Populismepreventie in Nederland, bericht 233, Referendum: aanval op democratie (1), bericht 234, Red de benoemde burgemeester!, blogbericht 235, Wat te doen met het "sleepwet"-referendum?, blogbericht 236, Verkiezingen van 21 maart 2018 hoopgevend, blogbericht 238, Nederlanders worden optimistischer!, blogbericht 265, Referendum: aanval op democratie (2), bericht 273, Homo/lesbische (on)veiligheid in Nederland, blogbericht 275, Staatscommissie parlementair stelsel Nederland, blogbericht 276, Nederland ontkerkelijkt snel, en blogbericht 277, De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (het begrip klaagschaamte heeft Google bereikt!).
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat, (het op vier na meest bekeken vlogbericht)
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (met > 1000 het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS, (het minst bekeken vlogbericht)
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS, (op vier na minst bekeken vlogbericht)
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel, (het gemiddeld bekeken Friese vlogbericht)
9. Atlas van Friesland, (het minst bekeken Friese vlogbericht)
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming, (het op drie na minst bekeken vlogbericht)
12. Misverstanden rond Europese Unie (het op een na minst bekeken vlogbericht) en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst. (het op twee na minst bekeken vlogbericht)
