zaterdag 5 oktober 2019

314. Vrijheid van onderwijs

In mijn vorig blogbericht, Vrijheid van godsdienst én levensovertuiging, laat ik zien dat op salafistische moskeescholen onderwijs wordt gegeven waarin wordt aangezet tot haat, tot geweld en zelfs tot het doden van mensen met een andere of geen godsdienst, net zoals afvalligen en homoseksuelen. Het gaat om ± vijftig koranscholen met ± duizend leerlingen die dit onderwijs volgen in avonduren en/of weekeinden. Deze ± 50 uiterst extremistische islamitische scholen beroepen zich ook op de vrijheid van onderwijs. Is dat wel terecht?

Artikel 23 van de grondwet
Over artikel 23 van de grondwet zijn boekenkasten vol geschreven. Ik wil mij hier beperken tot islamitisch onderwijs waarin in strijd met onze democratische rechtsstaat onderwezen wordt. Dat betreft zowel door de overheid bekostigd onderwijs als door anderen bekostigd onderwijs. Wat de bekostiging vanuit extreme islamitische landen betreft, verwijs ik naar mijn vorige blogbericht. Hier moet de overheid het wederkerigheidsbeginsel toepassen.

Artikel 23, lid 1
"Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regering." Hier wordt niet alleen verwezen naar door de overheid bekostigd onderwijs. Omdat dit artikel slaat op ieder onderwijs is het ook van toepassing op niet door de overheid bekostigd onderwijs.


Artikel 23, lid 2
"Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezicht van de overheid en, voor wat bij de wet aangewezen vormen van onderwijs betreft, het onderzoek naar de bekwaamheid en de zedelijkheid van hen die onderwijs geven, een en ander bij de wet te regelen." Uit deze bepaling blijkt dat de vrijheid van onderwijs niet absoluut is maar bij wet ingeperkt kan worden. In geval van een grondwetswijziging zou voor alle zekerheid de gangbare tekst "behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet" toegevoegd kunnen worden.

Artikel 23, lid 3
"Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of levensover-tuiging, bij de wet geregeld." Waarom zou die eerbiediging niet voor iedere vorm van onderwijs moeten gelden? Deze bepaling mag echter niet zo gelezen worden dat die eerbiediging niet voor andere vormen van onderwijs geldt. Herformulering aangeraden.

Artikel 23, lid 4 
"In elke gemeente wordt van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwijs gegeven in een genoegzaam aantal scholen. Volgens bij wet te stellen regels kan afwijking van deze bepaling worden toegelaten, mits tot het ontvangen van zodanig onderwijs gelegenheid wordt gegeven." Helaas blijkt dat niet overal openbaar onderwijs als basisvoorziening aanwezig is. Hier moet de rijksoverheid heel veel strenger handhaven.

Artikel 23, lid 5 
"De eisen van deugdelijkheid, aan het geheel of ten dele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met inachtneming, voor zover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting." Dit kan zo opgevat worden dat niet door de overheid bekostigd onderwijs niet deugdelijk hoeft te zijn. Die interpretatie is echter strijdig met lid 1. Lid 5 zou derhalve voor alle onderwijs moeten gaan gelden. De onderwijsinspectie moet dus zo snel mogelijk ook toezicht op dit onderwijs gaan houden.

Artikel 23, lid 6 
"Deze eisen worden voor het algemeen vormend lager onderwijs zodanig geregeld, dat de deugdelijkheid van het geheel uit de openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs en van het openbaar onderwijs even afdoende wordt gewaarborgd. Bij die regeling wordt met name de vrijheid van het bijzonder onderwijs betreffende de keuze der leermiddelen en de aanstelling der onderwijzers geëerbiedigd." Hiervoor geldt hetzelfde als voor lid 5: eisen inzake deugdelijkheid  moeten voor alle onderwijs gelden. In geval van een wijziging van de grondwet zou voor alle zekerheid de voor andere vormen van vrijheid gangbare tekst "behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet" ook toegevoegd moeten worden.

Artikel 23, lid 7 
"Het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen voorwaarden voldoet, wordt naar dezelfde maatstaf als het openbaar onderwijs uit de openbare kas bekostigd. De wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder algemeen vormend middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs bijdragen uit de openbare kas worden verleend." Ook deze formulering is sterk verouderd. Bijvoorbeeld omdat de bekostiging van bijzonder beroeps- en hoger onderwijs niet genoemd wordt.

Artikel 23, lid 8 
"De regering doet jaarlijks van de staat van het onderwijs verslag aan de Staten-Generaal." Dit zou niet alleen beperkt moeten worden tot het door de overheid bekostigde onderwijs.

Is grondwetswijziging noodzakelijk?
De formulering van artikel 23 is zeer voor verbetering vatbaar. Maar binnen de huidige formulering is nu al onmiddellijke verbeterde toepassing door scherpere interpretatie mogelijk. Dat is belangrijk omdat wantoestanden in salafistische moskeescholen direct aangepakt moeten worden en de beoogde grondwetswijziging heel lang kan gaan duren.

Humanistische visie op onderwijs
Vanuit humanistisch oogpunt zijn alle kinderen niet het bezit van hun ouders. Op ouders, onderwijs en samenleving berust de verantwoordelijkheid kinderen zo te begeleiden dat zij in toenemende mate in staat zijn om zelf zin en vorm te geven aan hun eigen leven zolang zij het zelfbeschikkingsrecht van anderen respecteren. Vermelding kinderrechten gewenst.


Naschrift. Onderwijs
Mijn meest bekeken blogbericht over onderwijs is nummer 27, "Dachautje spelen". Daarna gevolgd door nummer 51, Homostudies, nummer 60, Homovoorlichting (grootste stijger in deze groep), blog nummer 107, Homostudies Utrecht, nummer 162, Homovoorlichting op school moet beter, nummer 39, Gered door studentendecaan, nummer 23, over mijn eigen Onderwijsverleden, nummer 164, Mijn ervaring met ontgroening en nummer 35, Twee katholieke kandidaatsexamens. Dit zijn twee nogal onthullende blogberichten.. .


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.









Geen opmerkingen:

Een reactie posten