323. Doodzwijgen humanistische traditie in Nederland

Regelmatig kom ik in Nederlandse media opvattingen tegen die blijk geven van onkunde of zelfs doodzwijgen van de humanistische traditie in Nederland. Enkele voorbeelden hiervan: "Nederland is een christelijk land."  "Nederland heeft een joods-christelijke traditie."  "De Nederlandse Verlichting komt uit het christendom voort." "Secularisatie is ook een religie." "Ontkerkelijking leidt tot meer wantrouwen, woede en radeloosheid." En als laatste citaat: "Nederlanders kunnen niet zonder religie." Hieronder weerleg ik dergelijke onjuistheden.

"Nederland is een christelijk land"
In mijn wereldwijd meest bekeken humanistisch blogbericht, Verhullende statistieken (1), toon ik aan dat humanisme in Nederland inmiddels de levensbeschouwelijke hoofdstroming is. En dat ondanks het doodzwijgen daarvan in de meeste statistieken. Wel is uit onderzoek gebleken dat Nederland snel ontkerkelijkt: christenen zijn inmiddels een minderheid. Toch wordt Nederland nog vaak een christelijk land genoemd. Te weinig media weerspreken dat.

"Nederland heeft een joods-christelijke traditie"
Wie in Nederland spreekt over een 'joods-christelijke traditie' verzwijgt de eeuwenlange achterstelling van Joodse Nederlanders. Pas sinds de Franse en Bataafse Revoluties eind achttiende eeuw kwam er een grondwettelijk einde aan de discriminatie. Vergelijkbare onkunde of onwil bestaat er over de eeuwenoude geschiedenis van het vrijdenken en humanisme in Nederland, zoals het boek heet dat in 2016 verscheen, zonder publiciteit.

"De Nederlandse Verlichting komt uit het christendom voort"
Wie de geschiedenis van  vrijdenken en humanisme in Nederland een beetje kent, weet dat de Nederlandse Verlichting fel bestreden werd vanuit het christendom. In mijn artikel over de Friese Verlichting geef ik hiervan een bekend voorbeeld. Het wereldwijd bekende planetarium van Eise Eisinga (1744-1828) in Franeker werd gebouwd om aan te tonen dat dominee Eelco Alte in 1774 ongelijk had toen hij beweerde dat de aarde zou vergaan als straffe Gods door een botsing van planeten. In dat artikel bewijs ik eveneens dat de door dominees opgehitste heksen- en sodomietenvervolgingen dankzij de Friese Verlichting in Friesland weinig steun kregen. Van Spinoza tot Multatuli was het christendom vijandig.

"Secularisatie is ook een religie"
De scheiding van kerk en staat was en is een belangrijke stap voorwaarts in de richting van het beginsel dat alle mensen het recht hebben om zelf zin en vorm te geven aan het eigen leven zolang het zelfbeschikkingsrecht van anderen wordt gerespecteerd. Het gaat hier om een mensenrecht en niet om een religie. In mijn blogbericht 243 toon ik aan dat het begrip 'religie' door het Engels in het Nederlands tot onduidelijkheid leidt omdat mede daardoor de begrippen 'godsdienst' en 'levensbeschouwing' door elkaar gaan lopen. Nederlanders die het begrip religie gebruiken, kunnen beter kiezen: is óf godsdienst óf levensovertuiging.

"Ontkerkelijking leidt tot meer wantrouwen, woede en radeloosheid."
In blogbericht 245 toon ik aan dat godsdiensten niet nodig zijn voor zingeving, ethiek en mensenrechten; sterker nog: dat veel godsdiensten tot op de dag van vandaag echt vrije zingeving en mensenrechten voor iedereen daadwerkelijk bestrijden. Niet ontkerkelijking is het probleem maar de macht van godsdiensten en hun lakeien als Poetin en Trump om de zelfbeschikking van mensen aan te tasten. Media moeten daar meer aandacht aan geven.

 "Nederlanders kunnen niet zonder religie."
De feiten tonen aan dat de meeste Nederlanders heel goed zonder godsdienst zin aan hun leven kunnen geven op grond van de beginselen van vrijheid, gelijkheid en solidariteit. De meeste mensen deugen maar worden door populisten en veel media wijs gemaakt dat het slecht met de wereld zou gaan. Nederland hoort echt tot de gelukkigste landen ter wereld.

Homoseksualiteit als toetssteen
Op al deze gebieden blijkt homoseksualiteit een belangrijke toetssteen. De al meer dan dertig landen met huwelijksgelijkberechtiging horen tot de meest gelukkige ter wereld. De tientallen landen waar homoseksualiteit strafbaar is, horen nu tot de meest ongelukkige en gewelddadigste landen ter wereld. Zie ook:"Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). De groei van huwelijksgelijkberechtiging is de onmacht van kerken.

Mediakritiek
Veel media vatten de vrijheid van meningsuiting zo op dat feitelijke onjuistheden niet weersproken worden. Maar feiten zijn niet "ook maar een mening". Media die feitelijke onjuistheden verspreiden, dragen bij aan populistische aanvallen op mensenrechten.




Naschrift. Humanisme
Het meest gelezen humanistisch bericht is nu nummer 65 over Verhullende statistieken (de grootste stijger in deze groep). Vooral in Rusland was hier veel belangstelling voor: mogelijk vanwege de groeiende macht van de Russisch-orthodoxe kerk. Als tweede binnen dit thema eindigt nu nummer 24 over Pieter Admiraal (1929-2013) die wereldwijd een zeer belangrijke rol speelde in de strijd voor legalisering van vrijwillige euthanasie. Dit blogbericht wordt in deze groep gevolgd door mijn blogbericht 41 uit mijn humanistisch verleden over Piet Thoenes, van Dachau tot Utopia, nummer 123 over IHEU & Engeland, het nummer 55 over Godsdienstwaanzin, 7 over KGB & CIA, nummer 119 over IHEU & de Verenigde Staten, 25 onder de titel Godgeklaagd!,  46 over Jaap van Praag, grondlegger van de humanistische beweging en nummer 103 over Solidariteit. Deze berichten zijn te vinden in mijn memoires ('Humanisme als zelfbeschikking') die 2016 als boek verschenen.

Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, het nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland,  nr. 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1) en nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (nieuwste binnenkomer).

Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.