311. De meeste mensen deugen

Rutger Bregman heeft zojuist een nieuw boek uitgebracht: De meeste mensen deugen; een nieuwe geschiedenis van de mens (www.decorrespondent.nl, 2019).  De achterflap van het boek omschrijft het als:  "adembenemend, weids en revolutionair". Dat maakte mij nogal wantrouwend. Maar gelukkig valt het boek erg mee en ik raad dus iedereen aan om het te lezen. Het past heel goed bij boeken als die van Hans Rosling,  Feitenkennis; 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt (Spectrum, Houten 2018) en van Steven Pinker,  Verlichting nu; een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang (Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam 2018).

Alle drie schrijvers tonen degelijk onderbouwd met heel veel onderzoek aan dat de meeste mensen een feitelijk onjuist beeld hebben van mens en wereld. Veel media en sommige wetenschappers laten zich niet leiden door feiten maar door pessimistische vooroordelen.

Gangbaar mensbeeld is te negatief
Machthebbers hebben er belang bij om een negatief mensbeeld te verspreiden en zichzelf zo als redders van de mensheid voor te spiegelen. Omdat volgens hen van nature slechte mensen niet vertrouwd kunnen worden en zij dus sterke leiders nodig zouden hebben om orde op zaken te stellen. De meeste mensen zijn echter niet van nature slecht: zij deugen.

Dit gangbare te negatieve mensbeeld wordt door sommige onderzoekers onderbouwd met bedenkelijk slecht onderzoek. Rutger Bregman geeft daarvan vele voorbeelden. De mens is volgens hem niet van nature slecht maar kan dat door omstandigheden worden. "Het kwade is sterker, het goede is met meer." Macht corrumpeert. Het goede kan zeker overwinnen.

Rol media bij vertekening werkelijkheid
De meeste media beschouwen goed nieuws niet als nieuws. Daardoor hebben de meeste mensen een te negatief mens- en wereldbeeld. Net zoals Hans Rosling en Steven Pinker geeft Rutger Bregman overtuigende voorbeelden en prikt hij pessimistische vooroordelen met feiten door. Dit sluit goed aan op mijn blogserie met mediakritiek (zie hieronder).

Hoezo "Een nieuwe geschiedenis van de mens"? Humanistisch mensbeeld is eeuwenoud
De ondertitel van zijn boek is: "Een nieuwe geschiedenis van de mens". Daaruit blijkt dat Rutger Bregman helaas een blinde vlek heeft. Zijn mensbeeld is helemaal niet nieuw maar past zeer goed in de eeuwenoude traditie van het humanisme: seculier, wetenschappelijk, mensenrechten en democratisch met oog voor zelfbeschikking van vrije minderheden en individuen. Zie mijn boek Humanisme als zelfbeschikking (Papieren Tijger, Breda 2016).

Geschiedenis van Friesland laat zien dat het ook anders kan
Een van zijn stellingen is dat de overgang van jagers/verzamelaars naar landbouwers tot feodale machtsstructuren zou hebben geleid. Als aanhanger van Popper kijk ik graag naar weerlegging van bevindingen. En die is er: Friesland. In mijn blogserie Vreedzaam Friesland laat ik zien dat een maatschappij van vrije boeren, vissers, zeevaarders, kooplieden en burgers wel degelijk open en democratisch kan zijn in een overwegend feodale omgeving. Ook het Nederlandse poldermodel is daarvan een voorbeeld. Jammer dat hij dit negeert.

Homoseksualiteit als toetssteen
Als de meeste mensen deugen, hoe kan het dan dat wereldwijd mensen werden vervolgd omdat zij hielden van mensen van het zelfde geslacht? Eeuwenlang kwamen wereldwijd vormen van gelijkgeslachtelijke betrekkingen voor. Het zijn vooral de monotheïstische godsdiensten geweest die tevergeefs getracht hebben om homoseksualiteit uit te roeien. Het grote succes van huwelijksgelijkberechtiging sinds 2001 in meer dan dertig landen laat het gelijk van Rutger Brugman zien dat het kwade door het goede overwonnen kan worden.

Tien leefregels van Rutger Brugman (met mijn kanttekeningen tussen haakjes)
Ik hou niet zo van lijstjes die al dan niet toevallig op tien uit komen. Maar Rutger Brugman daagde mij met zijn tien leefregels uit om (tussen haakjes) mijn kanttekeningen te geven.

1. Bij twijfel, ga uit van het goede (in dubio non agitur: bij twijfel niet ingrijpen). 2. Denk in win-winscenario's (zoek naar gedeeld welbegrepen eigenbelang). 3. Verbeter de wereld, stel een vraag (verbeter de wereld door samen weloverwogen te handelen). 4. Temper je empathie, train je compassie (denk met gevoel en voel met verstand). 5. Probeer de ander te begrijpen, ook als je geen begrip hebt (zeer mee eens). 6. Heb je naaste lief, gelijk ook anderen hun naaste liefhebben (denk, praat en handel inclusief). 7. Vermijd het nieuws (heb meer aandacht voor het goede nieuws). 8. Steek een hand uit naar je grootste vijand (praat met je grootste vijand). 9. Kom uit de kast, schaam je niet voor het goede (kom uit de kast als het veilig is). 10. Wees realistisch (streef naar haalbare echte verbeteringen).





Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, het nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland,  nr. 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1) en nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (nieuwste binnenkomer).

Naschrift. Humanisme
Het meest gelezen humanistisch bericht is nu nummer 65 over Verhullende statistieken (de grootste stijger in deze groep). Vooral in Rusland was hier veel belangstelling voor: mogelijk vanwege de groeiende macht van de Russisch-orthodoxe kerk. Als tweede binnen dit thema eindigt nu nummer 24 over Pieter Admiraal (1929-2013) die wereldwijd een zeer belangrijke rol speelde in de strijd voor legalisering van vrijwillige euthanasie. Dit blogbericht wordt in deze groep gevolgd door mijn blogbericht 41 uit mijn humanistisch verleden over Piet Thoenes, van Dachau tot Utopia, nummer 123 over IHEU & Engeland, het nummer 55 over Godsdienstwaanzin, 7 over KGB & CIA, nummer 119 over IHEU & de Verenigde Staten, 25 onder de titel Godgeklaagd!,  46 over Jaap van Praag, grondlegger van de humanistische beweging en nummer 103 over Solidariteit. Deze berichten zijn te vinden in mijn memoires ('Humanisme als zelfbeschikking') die 2016 als boek verschenen.

Naschrift. Vreedzaam Friesland
De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, deed in 2018 de volgende uitspraak. "Noem mij een voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont (...) en waar een vreedzaam samenlevings-verband is. Ik ken het niet." In de daarop volgende discussie ging het vooral over Suriname en Caribische delen van het Koninkrijk der Nederlanden. Maar niet over een voorbeeld dat veel dichterbij ligt: Friesland. In blogbericht 257 beschreef ik de kennelijk vaak heel erg onbekende vreedzame geschiedenis van Friesland. In het blogbericht 258 besprak ik het heden van een vreedzaam Friesland en de (tot nu toe vergeefse) pogingen om aan die Friese taalvrede een einde te maken. In het blogbericht 259 maakte ik duidelijk dat vreedzaam Friesland wordt bedreigd door onwetende media die vooroordelen verspreiden over Friese taal en cultuur. In blogbericht 260 vergeleek ik de strijd in (Frans)Vlaanderen met vredig Friesland. In het blogbericht 264 besprak ik een minder vredig incident: de moord op Marianne Vaatstra. We kunnen daarvan leren dat schreeuwers vaak in anderen vervolgen wat zij zelf trachten te verhullen. In blogbericht 266 en blogbericht 270 beschrijf ik het proces tegen blokkeer-Friezen. En in blogbericht 279 koning Radboud.

Naschrift. Wereldwijde homovervolging
Het meest gelezen blogbericht hierover is nummer 29 over het homovijandige Rusland. Dat wordt in deze groep gevolgd door bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging, door 4 over levensgevaarlijke preutsheid,  door bericht 72 over het misleidend onderzoek naar het ontstaan van homoseksualiteit, door bericht 282 over Vaticaan is géén "homogemeenschap"! (grootste stijger in deze serie), door bericht 128 over homovluchtelingen, door bericht 64 over homohaters, door bericht 79 over Alan Turing (1912-1954), door bericht 281 over regenboogvlag sluit niemand buiten en door 148 over de grootste aanslag op een homo/lesbische bijeenkomst in Amerika in Orlando.

Wie behoefte heeft aan positieve berichten op dit gebied verwijs ik naar de alsmaar toenemende huwelijksgelijkberechtiging. En ook naar mijn betoog dat door velen ten onrechte wordt aangenomen dat bijbel- en koranteksten homoseksualiteit verbieden: zie hierover mijn hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). Klik hier voor enkele bijbelse overwegingen om homohaat te bestrijden en hier voor enkele islamitische overwegingen die gelukkig een meer genuanceerde aandacht krijgen. 

Naschrift. Homoseksualiteit in Nederland
Als hoogste eindigde in deze serie het blogbericht nr. 51 over Homostudies (de grootste stijger in deze groep). Binnen deze categorie gevolgd door de berichten 114 over Identiteit als keuze (ook een grote stijger), nr. 78 over Homoseks en jongeren, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), nummer 72 over Misleidend onderzoek ontstaan homoseksualiteit, nummer 60 over Homovoorlichting, nr. 128 over Homovluchtelingen, nummer 36 over Lesbisch ouderschap, het nummer 162 over Homovoorlichting op school moet beter en nummer 221 over #MeToo (2) Job Gosschalk. Uit deze blogberichten blijkt dat nog heel veel voorlichting over homoseksualiteit gegeven moet worden. Een film die daar zeer geschikt voor is: 'Jongens'. Dat geldt ook voor het filmpje 'In a Heartbeat'.


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.