280. Strategisch demonstreren 50 jaar geleden

Op 21 januari 2019 was het vijftig jaar geleden dat de eerste homo/lesbische demonstratie in Nederland plaats vond. Dat was ± vijf maanden voor de wereldwijd bekende Stonewall-rellen in New York. Wat zijn de verschillen tussen die twee historische gebeurtenissen?

Twee historische demonstraties vergeleken
In blogbericht 105, Homo/lesbische politiek, maak ik de volgende vergelijking.'Op 28 juni 1969 begonnen in New York de Stonewall-rellen. Voor het eerst in de Verenigde Staten verzetten homo/lesbische Amerikanen zich tegen het homovijandig optreden van de politie die razzia's hield in homo/lesbische bars. Het leidde tot grote demonstraties met vele duizenden deelnemers. Vrij algemeen worden deze demonstraties gezien als het begin van de moderne homo/lesbische beweging. Wereldwijd vinden steeds meer Gay Pride Parades plaats naar het voorbeeld van New York. Toch vond de eerste homo/lesbische demonstratie in Nederland eerder plaats: op 21 januari 1969 op het Binnenhof in Den Haag.' Waarom?

Die dag bespreekt de Tweede Kamer de mogelijke afschaffing van het discriminerende artikel 248-bis dat sinds 1911 homo/lesbische seksuele contacten strafbaar stelt tussen enerzijds jongeren van 16 tot 21 jaar met anderzijds volwassenen van 21 jaar of ouder.

'Belangrijke bezwaren van de demonstranten zijn blijkens een persconferentie: artikel 248-bis is "discriminerend", "een bron van mogelijke chantage", een belemmering voor "een geëigende pedagogische en seksueel-vormende opvang", en een aantasting "van de intieme persoonlijke levenssfeer die juist minderjarigen zo nodig hebben om te komen tot zelfkennis, zelfaanvaarding en volwassenwording". Hier staat dus het belang van de homo/lesbische jongeren centraal.' Over die strategische keuze schrijf ik verderop meer.

'Bij een vergelijking tussen de Amerikaanse en de Nederlandse demonstraties valt een aantal dingen op. De rellen in New York waren rond een bar, chaotisch, soms gewelddadig en met een opvallende rol voor travestieten. De vredige demonstratie in Den Haag was goed georganiseerd, sloot aan op een lange lobby onder politieke partijen, vond plaats op een politiek strategisch moment, was inhoudelijk goed onderbouwd met een nadruk op de schadelijke werking voor homo/lesbische jongeren die de demonstratie hielden. Kortom: een voorbeeld van het poldermodel gekenmerkt door zelforganisatie en het zoeken naar bondgenoten en sleutelfiguren. Het is dus geen wonder dat in 1971 artikel 248-bis werd afgeschaft en dat Nederland wereldwijd voorop liep bij het bereiken van homo/lesbische gelijkberechtiging. Ik ben blij dat ik als toenmalig voorzitter van de Utrechtse Studenten Werkgroep Homoseksualiteit heb kunnen bijdragen aan deze historische gebeurtenis.'

Strategie achter de eerste Nederlandse homo/lesbische demonstratie
In bericht 138, Mijn homoseksuele media-optredens, beschrijf ik de gebruikte strategie.
'Mijn rol in de media begon op de achtergrond. Op 21 januari 1969 werd op het Binnenhof in Den Haag de eerste homodemonstratie in Nederland gehouden. Dat was dus nog vóór de beroemde Stonewall-rellen eind juni 1969 in New York die wereldwijd tot een omslag leidden in de homo/lesbische beweging. Omdat de Nederlandse demonstratie gericht was tegen het beruchte 'chantage-artikel' 248-bis WvS dat seksuele contacten verbood tussen meerder- en minderjarigen van gelijk geslacht werd er voor gezorgd dat vooral jongeren onder de 21 (toen de leeftijdsgrens) aan deze demonstratie deelnamen. Sindsdien ben ik de media op de voet blijven volgen als zij (indertijd meestal negatief) over homo's en over homoseksualiteit schreven. Als bijvoorbeeld iemand in die tijd vermoord werd of gevangen genomen werd, vermeldden de media nooit dat betrokkenen hetero's waren maar juist wel als het homo's waren. Ook kwam het voor dat kranten schreven over "een man die een homoseksuele relatie met een man had": alsof je daar een heteroseksuele relatie mee kunt hebben! Vooral in de periode dat ik van 1972 tot 1975 algemeen secretaris was van het COC konden de media er op rekenen dat ik hen voortdurend wees op een discriminerende benadering rond homoseksualiteit. Dat hielp op den duur.' Dat betrof ook onze achterban.  

'In de eigen achterban was het in die tijd gebruikelijk om van een hetero te zeggen: "hij is normaal". Die gewoonte heb ik met succes bestreden. Het gebruik van het begrip 'normaal' lijkt onbeduidend maar is dat niet. Het vermengt de betekenissen 'gangbaar' en 'gewenst'.  Juist voor een minderheid die gelijkwaardigheid nastreeft, is het belangrijk om duidelijk te maken dat wanneer iets niet gangbaar is het daardoor niet ongewenst of minderwaardig is.

Het is nu gelukkig gebruikelijk dat het woord 'hetero' wordt gebruikt in plaats van het begrip 'normaal'. Zo bestreed en bestrijd ik ook het gebruik van het woord 'natuurlijk' als 'vanzelfsprekend' bedoeld wordt. Voor homo's en lesbo's is er niets 'tegennatuurlijks' aan om de eigen seksuele natuur te volgen. Het doorbreken van de vanzelfsprekendheid van heteroseksualiteit is immers noodzakelijk om homo/lesbische jongeren meer kansen te bieden op een gelijkwaardig bestaan.' Tot zover citaten uit mijn eerdere blogberichten.

De serie "is homo-nieuws geen nieuws?"
De herdenking van 21 januari 1969 heeft in de Nederlandse media vrijwel geen aandacht gekregen. Helaas geldt dat voor heel veel gebeurtenissen uit de inmiddels wereldwijde homo/lesbische beweging. Voor een overzicht verwijs ik naar de blogberichten 144, Is homo-nieuws geen nieuws? (1), vanaf 21 mei 2016, blogbericht 219, Is homo-nieuws geen nieuws? (2), vanaf 11 november 2017, en blogbericht 261, Is homo-nieuws geen nieuws? (3), vanaf 15 september 2018. Door het ontbreken van homo/lesbisch nieuws in de meeste Nederlandse media ontstaat bij velen ten onrechte het onjuiste beeld dat de wereldwijde homo/lesbische beweging geen vooruitgang zou boeken. Het tegendeel is het geval. Zie hierover de blogberichten 146, Homo/lesbische vooruitgang (1), 147, Homo/lesbische vooruitgang (2, 148, Homo/lesbische vooruitgang (3), en nummer 153, Homo/lesbische vooruitgang (4). Wie de feitelijke geschiedenis kent, kan werkelijke vooruitgang boeken!




Naschrift. Homoseksualiteit in Nederland
Als hoogste eindigde in deze serie het blogbericht 51 over Homostudies. Binnen deze categorie gevolgd door de berichten 114 over Identiteit als keuze, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1) (de grootste stijger in deze groep), nr. 78 over Homoseks en jongeren,  72 over Misleidend onderzoek ontstaan homoseksualiteit, nummer 60 over Homovoorlichting, 128 over Homovluchtelingen, nummer 162 over Homovoorlichting op school moet beter, nummer 221 over #MeToo (2) Job Gosschalk (ook een grote stijger) en nummer 36 over Lesbisch ouderschap. Uit deze blogberichten blijkt dat nog heel veel voorlichting over homoseksualiteit gegeven moet worden. Een film die daar zeer geschikt voor is: 'Jongens'. Dat geldt ook voor het filmpje 'In a Heartbeat'.


Naschrift. Wereldwijde homovervolging
Het meest gelezen blogbericht hierover is nummer 29 over het homovijandige Rusland. Dat wordt in deze groep gevolgd door bericht 19 over de noodlottige Britse invloed op de wereldwijde homovervolging, door bericht 72 over het misleidend onderzoek naar het ontstaan van homoseksualiteit, door 4 over levensgevaarlijke preutsheid, door bericht 128 over homovluchtelingen, door bericht 64 over homohaters, door het bericht 148 over de grootste aanslag op een homo/lesbische bijeenkomst in Amerika in Orlando, door het bericht 79 over Alan Turing (1912-1954), door blogbericht 66 over de emancipatiefilm Pride en door het bericht 31 over het vrijwel vergeten Oeganda-drama in zwart Afrika.

Wie behoefte heeft aan positieve berichten op dit gebied verwijs ik naar de alsmaar toenemende huwelijksgelijkberechtiging. En ook naar mijn betoog dat door velen ten onrechte wordt aangenomen dat bijbel- en koranteksten homoseksualiteit verbieden: zie hierover mijn hoofdstuk over "Homoseksualiteit als toetssteen: islam, christendom en humanisme onderling vergeleken" in: Bert Gasenbeek en Floris van den Berg (red); Rob Tielman, een begeesterd humanist", uitgegeven door Uitgeverij Papieren Tijger (Breda 2010). Klik hier voor enkele bijbelse overwegingen om homohaat te bestrijden en hier voor enkele islamitische overwegingen die gelukkig een meer genuanceerde aandacht krijgen. 


Naschrift. Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.