221. #MeToo (2) Job Gosschalk

Er is de laatste weken aandacht voor grensoverschrijdend seksueel gedrag dankzij #MeToo. Tijdens het schrijven van mijn memoires, Humanisme als zelfbeschikking, heb ik zelf ook overwogen om te schrijven over mijn ervaring als seksueel slachtoffer, maar ik heb dat niet gedaan. Waarom niet? Ik zal dit in deze nieuwe reeks blogberichten toelichten aan de hand van enkele openbare gevallen. Ik begon met een blogbericht over de Amerikaanse acteur Kevin Spacey, die zijn dubbelzinnige bekentenis koppelde aan zijn merkwaardige coming out als homo. Dit blogbericht gaat over de veel beschuldigde Nederlander Job Gosschalk.

Job Gosschalk
De regisseur, schrijver, casting director en film- en televisieproducent Job Gosschalk legde op 7 november 2017 de volgende verklaring af. "De afgelopen weken ben ik het onderwerp geweest van geruchten over mijn omgang met acteurs. Het klopt dat ik één-op-één met acteurs aan scènes heb gewerkt, ook bij mij thuis. Het is voorgekomen dat ik daarbij acteurs heb gevraagd hun kleren uit te doen. Ik ben daarbij in een aantal gevallen – besef ik nu – over grenzen gegaan. Ik heb onvoldoende rekening gehouden met het verschil tussen mijn positie en die van een acteur." Hij benadrukte dat er geen sprake is geweest van fysiek contact. Het gaat inmiddels om vele tientallen beschuldigingen. Sommigen stellen dat er wel degelijk sprake was van enig lichamelijk contact (aanranding) maar ik heb geen verklaring gezien van iemand die beweert dat hij door hem is verkracht. Er zijn meerdere verklaringen waaruit blijkt dat enige slachtoffers onder dit grensoverschrijdend seksueel gedrag ernstig geleden hebben. Velen gingen in op zijn verzoek zich uit te kleden omdat zij bang waren anders de door hen begeerde baan als acteur niet zouden krijgen.

Waarom?
Wat bracht Job Gosschalk tot dit grensoverschrijdend gedrag? Als hij naakte jonge mannen wilde zien dan biedt Nederland vele mogelijkheden. Wij kunnen het hem niet vragen want hij blijkt vrijwel niet bereikbaar. Op internet vond ik wel een interview met hem in het Psychologie Magazine van 1 juni 2008 onder de heel veelzeggende kop "Ik heb goed leren manipuleren en manoeuvreren". Dat brengt mij tot de vraag of niemand in zijn omgeving dit machtsmisbruik heeft opgemerkt. Het castingbureau Kemna, waar Gosschalk werkte, verklaarde dat zij zijn gedrag hadden moeten opmerken. Hebben zij echt niets geweten?

Als een acteur wil solliciteren voor een rol in een toneelstuk of film waarin hij uit de kleren moet gaan dan valt dat binnen zijn recht op zelfbeschikking. Datzelfde geldt voor een rol waarin hij zichzelf moet aftrekken. Het kan mij ontgaan zijn, maar ik ben een dergelijk toneelstuk of film in Nederland niet tegengekomen. Dan is het een aantasting van iemands recht op zelfbeschikking als dat in de casting voor een rol toch gevraagd wordt. Als iemand op dat verzoek ingaat, is dat bij een sollicitatie een duidelijk geval van machtsmisbruik.

Er zit ook een andere kant aan deze zaak. Iemand kan zijn/haar seksuele aantrekkelijkheid inzetten om een baan te krijgen. Het is dan weinig professioneel om op die verleiding in te gaan als het moet draaien om de vakbekwaamheid en niet op de seksuele beschikbaarheid.

Anders dan vanuit de Amerikaanse, is het vanuit de Nederlandse homobeweging muisstil gebleven. Hoewel ik geen woordvoerder ben, voel ik mij toch verplicht om op te komen voor seksuele zelfbeschikking en tegen machtsmisbruik, juist vanwege homo-emancipatie.

Bovendien bestaat het gevaar dat mensen ten onrechte beschuldigd worden. Het is daarom van groot belang dat media hoor en wederhoor toepassen, niet over daders spreken als er geen veroordeling is en pas overgaan tot verspreiding van beschuldigingen als er meerdere aangiftes zijn of de betrokkene schuld bekent. Veel media houden zich niet aan deze regel.

Wel of geen machtsmisbruik, aanranding of verkrachting?
Dit blogbericht en het vorige gingen duidelijk over gevallen van machtsmisbruik en zeer waarschijnlijk alleen aanranding en geen verkrachting. Voor verkrachting geldt dat er sprake moet zijn van het binnendringen van iemands lichaam zonder diens toestemming. Strikt genomen valt daar ook tongzoenen onder maar tanden kunnen een tong makkelijk weerstaan. Hoe zit dat met pijpen? Dat komt aan de orde in een volgend blogbericht over Jelle Brandt Corstius en Gijs van Dam: een Nederlandse rel met alleen maar verliezers.


Naschrift. Zie voor het vervolg blogbericht 222: #MeToo (3) Jelle Brandt Cortius & Gijs van Dam, blogbericht 223: #MeToo (4) #IkOok (1) Ben ik verkracht?, blogbericht 224: #MeToo (5) #IkOok (2) Een zwarte man als dader? en blogbericht 225: #MeToo (6) #IkOok (3) Misplaatste schroom. Op 21 november 2019 werd bekend dat er een overeenstemming is bereikt tussen Gosschalk en een vermeend slachtoffer van hem. Op 29 november 2019 wordt bekend dat Gosschalk niet strafrechtelijk vervolgd wordt.

Meest gelezen blogberichten over homoseksualiteit
Het meest gelezen blogbericht over homoseksualiteit is nummer 80 over de World Press Photo 2014. Daarop volgen nummer 32 over mijn eerste vriendje, nummer 29 over de Russische homovervolging, nummer 45 over Gerard Reve en Antoine Bodar, nummer 37 over de rampenzomer 1967, nummer 19 over de wereldwijde Britse homovervolging, nummer 51 over Homostudies, nummer 40 over Benno Premsela, een nieuwe vader, nummer 78 over homoseks en jongeren, en als tiende, nummer 28 over mijn homojeugd.

Mediakritiek
Het best bekeken in deze, sterkst gestegen, serie is nummer 80 over de World Press Photo 2014. Dat wordt in aantallen lezers gevolgd door de blognummers 139 over Referendum? Schijnvertoning! (de grootste stijger in deze groep), blogbericht nummer 74 over Valse nichten, nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws?, nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid, nummer 63 over Mediamissers,  nummer 44 over Mediamanipulatie, nummer 140 over Brexit? Schotland Exit!, en nummer 62 over Geschiedvervalsing. De drie meest recente blogberichten in deze mediakritische serie zijn nummer 183 over de vraag: "Wij worden niet gehoord!": klopt dat wel?, nummer 209 over de vraag: Zijn media handlangers van terroristen? en nummer 210 over de vraag: Zijn media handlangers van populisten? (1).