327. Mediakritiek: schijn bedriegt!

De afgelopen dagen stonden alle Nederlandse media weer vol met jaaroverzichten. Zoals ik al aantoon in mijn blogserie over mediakritiek (zie hieronder), besteden vrijwel alle media heel veel meer aandacht aan het slechte nieuws dan aan het goede nieuws. Media hollen van het ene incident naar het andere zonder de grote lijnen te laten zien. Daaruit blijkt dat het veel beter gaat met de wereld dan de meeste mensen denken, verblind door de meeste media. Juist jaaroverzichten bieden een kans om de grote lijnen te laten zien maar dat gebeurt vrijwel niet. Een verantwoord voorbeeld is een net verschenen SCP-rapport.

Sociaal en Cultureel Planbureau; Burgerperspectieven 2019/4
Uit de meeste media ontstaat de indruk dat Nederland overheerst wordt door protesten waardoor de stemming negatiever zou zijn dan ooit tevoren. Maar uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat niet te kloppen. Door de grote media-aandacht voor demonstraties lijkt het dat er veel maatschappelijke onrust is. Maar de gemiddelde stemming in Nederland is niet negatiever dan voorheen. De tevredenheid met de economie (85%) en de eigen financiële situatie (83%) is groot en men geeft de Nederlandse economie een voldoende. De actiebereidheid en de steun voor protesten blijken niet groter dan in de voorgaande jaren. Er is geen direct verband gevonden tussen ontevredenheid en protest.

Mediavertekening: mogelijke verklaringen
Het SCP-rapport geeft een aantal mogelijke verklaringen voor het feit dat het beeld in veel media niet klopt met de werkelijkheid. Protesten zijn zichtbaarder dan processen. Of en waarom mensen gaan protesteren hangt af van veel factoren. Dat kan een aansprekend incident zijn, zoals een Kamerlid van regeringspartij D66 dat beweert dat de veestapel gehalveerd moet worden. Dankzij internet kan een oproep om te gaan demonstreren makkelijk mobiliserend werken. Ook kunnen niet ingeloste verwachtingen in tijden van economische voorspoed tot ontevredenheid leiden. En media-aandacht werkt stimulerend.

Meer aandacht voor goed nieuws
Wie op zoek is naar meer aandacht voor goed nieuws kan terecht bij de volgende boeken: van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen; een nieuwe geschiedenis van de mens (www.decorrespondent.nl, 2019), van Hans Rosling, Feitenkennis; 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt (Spectrum, Houten 2018) en van Steven Pinker, Verlichting nu; een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang (Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam 2018). Laten we hopen dat in 2020 de meeste media weer meer aandacht geven aan het goede nieuws!






Naschrift.
Het dagblad Trouw van 29 maart 2021 opent met de grote kop "Nederlander werd in het coronajaar zelfs iets tevredener". Ik citeer uit het artikel over een nieuw rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek: "Het aantal ondervraagden dat het eigen welzijn een hoog cijfer geeft, een zeven of hoger, steeg vorig jaar met 2 procent, naar 66 procent. Het aantal dat zichzelf een vier of lager geeft, daalde licht, van 2,8 procent in 2019 naar 2,6 procent vorig jaar. (...) Het zou goed kunnen dat ondervraagden zo tevreden zijn omdat ze beseffen dat het in deze tijd veel erger kan. (...) Er is ook gevraagd naar het vertrouwen in de samenleving en instituties. Dat is flink toegenomen, vooral het vertrouwen in de Tweede Kamer, van 39 procent in 2019 naar 52 procent vorig jaar. (...) Al sinds 2014 neemt het vertrouwen in instituties toe. Dat mensen vorig jaar veel vertrouwen hadden in de overheid, is opvallend, omdat je in de media vaak mensen hoort die dat vertrouwen juist niet hebben. In ons onderzoek is dat maar een marginale groep." Diezelfde dag om 13 uur bekeek via Google hoeveek media dit bericht prominent berichtten: ik vond geen enkel voorbeeld. Waarmee mijn stelling in de blogserie met mediakritiek is bevestigd: goed nieuws is geen nieuws en de sociale werkelijkheid wordt negatiever voorgesteld dan zij is.





Naschrift. Mediakritiek
Het best bekeken in deze serie is nummer 226 over Terugblik op 2017: populismegolf gestopt (de grootste stijger in mijn hele blog). Dat wordt in populariteit gevolgd door de blognummers 80 over de World Press Photo 2014, het nummer 4 over Levensgevaarlijke preutsheid (de tweede stijger in deze serie), nummer 74 over Valse nichten, het nummer 139 over Referendum? Schijnvertoning!, het nummer 144 over de vraag: Is homo-nieuws geen nieuws? (1), het nummer 34 over Vijf misverstanden over democratie, nummer 186 Populismegolf gestopt in Nederland,  nr. 184 over CDA-aanval op zelfbeschikking (1) en nummer 277 over De fabel van de gele hesjes & klaagschaamte (nieuwste binnenkomer).


Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,  
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,  
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.