Van de Ghanees-Brits-Amerikaanse filosoof Kwame Anthony Appiah verscheen zojuist in Nederland zijn vertaalde boek De leugens die ons binden; een nieuwe kijk op identiteit (Amsterdam 2019). Dit boek past heel goed in mijn serie over identiteit (zie hieronder).
Samenvatting in enkele citaten
Op
bladzijde 17 schrijft hij: "Wij kunnen het niet zonder identiteiten
stellen, maar wij moeten ze beter begrijpen als wij de hoop willen
hebben ze te hervormen en ons te bevrijden van misvattingen erover die
vaak een paar honderd jaar oud zijn." Op bladzijde 32: "Samengevat:
identiteiten brengen allereerst benamingen met zich mee en ideeën over
waarom en aan wie ze zouden moeten worden toegekend. In de tweede plaats
bepaalt jouw identiteit je gedachten over hoe je je zou moeten
gedragen; en ten derde beïnvloedt zij de manier waarop andere mensen jou
bejegenen. Ten slotte zijn al deze dimensies van identiteit
betwistbaar, altijd vatbaar voor discussie: wie erbij hoort, wat voor
mensen dat zijn, hoe ze zich zouden moeten gedragen en hoe ze bejegend
zouden moeten worden."
Op bladzijde 218: "De vormen van
identiteit die wij hebben beschouwd kunnen allemaal vormen van
inperking worden, begripsmatige misvattingen die garant staan voor
morele. Maar zij kunnen ook contouren verlenen aan onze vrijheid, zoals
arbeidersklasse- en LGBTQ- en nationale en religieuze identiteiten
hebben gedaan in een wereldwijde strijd."
Genuanceerd betoog maar weinig over vrijheidbevorderende identiteiten
Appiah
laat zien dat veel identiteiten in strijd zijn met de feiten en met het
recht om zelf inhoud en vorm te geven aan het eigen bestaan zolang men
het zelfbeschikkingsrecht van anderen respecteert. Zijn zeer
genuanceerde betoog is strijdig met de (door de uitgever bedachte?)
titel en vertoont enkele heel opvallende tekortkomingen. Nergens in het
boek rechtvaardigt hij de titelwoorden "leugens" en "binden". Het woord
"leugens" suggereert kwade trouw. Het woord "onwaarheden" zou zijn
genuanceerde betoog beter weergeven. Het woord "binden" suggereert erg
onmachtige burgers terwijl het woord "verbinden" de mogelijkheid open
laat dat mensen zelf identiteiten ontwikkelen om zich te bevrijden.
De
oorspronkelijke titel is: "The Lies That Bind. Rethinking Identity.
Creed, Country, Color, Class, Culture". De Nederlandse ondertitel "een
nieuwe kijk op identiteit" klopt niet omdat er al eeuwenlang in de
humanistische traditie gestreefd wordt naar vrijheidsbevorderende
identiteiten. Waarom besteed Appiah daar zo teleurstellend weinig
aandacht aan? Ook laat hij als ervaringsdeskundige na om voorbeelden te
geven uit de homo/lesbische traditie. Zo werd bijvoorbeeld het verhaal
over Sodom
eeuwenlang misbruikt om te beweren dat daarin homoseksualiteit
veroordeeld zou worden terwijl het ging om schending van het gastrecht.
En
er wordt ook geen aandacht besteed aan de zeer Afrikaanse leugen dat
homoseksualiteit door het westen opgelegd zou worden terwijl in
werkelijkheid de anti-homoseksuele Britse wetgeving veel eeuwenoude Afrikaanse vormen van gelijkgeslachtelijke tradities bestreden heeft. Hij verwijst naar Oeganda maar er zijn er veel meer voorbeelden van antihomohaat.
Identiteit als keuze
In mijn Tresoar-lezing Identiteit als keuze
leg ik uit hoe opgedrongen identiteiten vanuit geboorte, geslacht,
gerichtheid, godsdienst en geschiedenis omgevormd kunnen worden in
zelfgekozen identiteiten. Door met name zelforganisatie en het zoeken
van bondgenoten en sleutelfiguren kunnen identiteiten ontwikkeld worden
die veel meer ruimte geven voor ieders zelfbeschikking. Het is jammer
dat Appiah hier te weinig aandacht aan besteedt.
Naschrift. Identiteitsdiscussie
In deze serie is het meest gekeken naar blogbericht nummer 114, Identiteit als keuze, gevolgd door nummer 110, Strategische blunders door 'antiracisten', het nummer 13, Afrikaner identiteit, nummer 232, Grappen? Naar beneden trappen!, nummer 271, Het falen van het zwart-wit-denken, het nummer 215, Genderneutraal? Genderpluriform!, nummer 294, Vrijheidbevorderende identiteiten, het nummer 231, Rassenwaan is geen wetenschap, nummer 230, Stop zwart-wit-denken en nummer 319, "Witte schuld"? Géén zwarte onschuld!
Vlogberichten
Inmiddels zijn dertien vlogberichten verschenen:
1. Aanleiding memoires Rob Tielman, (het op twee na meest bekeken vlogbericht)
2. Boerkini's welkom op het naaktstrand, (het op een na meest bekeken vlogbericht)
3. Homo(zelf)haat,
4. Tegen homoporno en voor homo-erotiek, (het meest bekeken vlogbericht)
5. Geweld en preutsheid in de VS,
6. Nederlandse en puriteinse tradities in de VS,
7. Frieslands 'iepen mienskip', (het meest bekeken Friese vlogbericht)
8. Friezen uitvinders poldermodel,
9. Atlas van Friesland,
10. Homoseksualiteit en homocultuur, (het op drie na meest bekeken vlogbericht)
11. Internetdating homo's en beeldvorming,
12. Misverstanden rond Europese Unie en
13. Humanisme is niet het bestrijden van godsdienst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten