De vrouw met een baard bleek een bebaarde man met een jurk aan. Het onderwerp van mijn Tresoar-lezing, "Identiteit als keuze", gehouden op vrijdag 13 mei 2011, werd ineens heel actueel door het Eurovisie Songfestival van zaterdag 10 mei 2014. Met dank aan de Oostenrijker Tom Neuwirth, optredend als Conchita Wurst. Inderdaad: worst zoals in de uitdrukking het zal mij worst zijn. In de discussie rond de "baard van Europa" werden een aantal misverstanden zichtbaar die ik hieronder zal trachten op te helderen. Juist vandaag, 17 mei 2014, omdat het IDAHOT is: de internationale dag tegen homo- en transhaat.
1. Is travestie hetzelfde als homoseksualiteit?
De overgrote meerderheid van homomannen en lesbische vrouwen heeft geen behoefte om in kleren van het andere geslacht rond te lopen. Deze behoefte komt trouwens ook voor onder hetero's: in Nederland is het bekendste voorbeeld de schrijver Maarten 't Hart.
2. Waar komt dat misverstand vandaan?
De rellen op 28 juni 1969 rond de homobar Stonewall Inn in New York vormen het begin van de internationale homodemonstraties die meestal eind juni worden gehouden, in Nederland de Roze Zaterdag genoemd. Homotravestieten speelden bij die eerste grote opstand tegen homovervolging een belangrijke rol. En ook hier geldt de regel dat homomannen die zich zogenaamd 'vrouwelijk' gedragen het vooroordeel bevestigen. Al die vele anderen die het vooroordeel wel doorbreken, blijven onopgemerkt. Tenzij ze er openlijk voor uit komen. Sommigen noemen dat "er mee te koop lopen", alsof hetero's dat niet voortdurend doen.
3. Is transseksualiteit hetzelfde als homoseksualiteit?
Transseksualiteit betekent meestal dat als men zich vóór de geslachtsverandering tot het eigen geslacht aangetrokken voelt dit daarna het andere geslacht wordt. Trans- en homoseksualiteit vallen dus net zo min samen als trans- en heteroseksualiteit.
Het Eurovisie Songfestival van 1998 werd gewonnen door de Israëlische transseksuele Dana International. Zij was zeer populair in homovijandige islamitische landen waar verandering van geslacht (Casablanca!) minder problematisch is dan het spelen met geslachtsrollen en openlijke homoseksualiteit. Opvallend is dat veel culturen en instellingen waarin het gebruikelijk is dat mannen in jurken lopen (zoals priesters, imams en popes) tot de meest homovijandige behoren. Kennelijk wordt daar een gevoelige homosnaar geraakt. Dat geldt ook voor de homovijandige reacties uit Rusland.
4. Hoe kunnen de vijandige reacties op de 'vrouw met de baard' verklaard worden?
Ik weet nog goed hoe ik september 1967 in de COC-sociëteit in Utrecht schrok van de eerste mannen die ik met elkaar zag dansen. Begrijpelijk, want ik had dat nog nooit eerder gezien. Op mijn latere wereldreizen heb ik in homovijandige landen veel vrouwen met vrouwen, en mannen met mannen, zien dansen of hand in hand zien lopen waar dat heel gewoon werd gevonden.
In de Verenigde Staten word je op de beeldbuis doodgegooid met geweld tussen mannen maar is het land te klein als ze elkaar zoenen. Ook in Nederland zijn er nog mensen die daarvan schrikken of daar onpasselijk van worden. Waaruit maar weer blijkt dat de media (en vooral de reclame) zodanig overheerst worden door opgedrongen heteroseksualiteit dat vergelijkbaar homo/lesbisch gedrag taboe is. Onze Tom werd in zijn jeugd veel gepest met zijn anders-zijn. Zijn act "Rise Like A Phoenix" is zowel een dramatische wraakneming als een steun in de rug voor al die andere pestslachtoffers. Zoiets als het sprookje Het lelijke eendje van de Deense schrijver Hans Christian Andersen.
5. Hoe zijn de verschillen in reacties in Europa te verklaren?
Alle West-Europese landen gaven 12, 10 of 8 punten aan het Oostenrijkse liedje. Alleen het buurland Duitsland niet, hetzelfde land waar het huwelijk nog steeds niet is opengesteld voor paren van gelijk geslacht. Opvallend was dat het homovijandige Rusland 5 punten gaf, waaruit maar weer blijkt dat het beleid van Poetin minder draagvlak heeft dan men denkt. Maar het meest verbazingwekkend vond ik het feit dat Polen geen enkel punt gaf aan het Oostenrijkse liedje. De macht van de katholieke kerk is daar kennelijk nog sterker dan in de andere van huis uit katholieke landen die wel twaalf punten gaven.
En dat brengt mij op de komende Europese verkiezingen. Van alle Nederlandse kandidaten heeft Sophie in 't Veld (D66) zich het meest ingezet voor Europese gelijkberechtiging van humanisten en van de homo/lesbische minderheid. Er zijn kandidaten die er geen moeite mee hebben om in dezelfde fracties te zitten als homovijandige partijen zoals het Vlaams Blok, het Front National, de Lega Nord en de partij van Berlusconi. In enkele landen in de Europese Unie is het recht nog ver te zoeken om zelf zin en vorm te geven aan het eigen leven zolang je het zelfbeschikkingsrecht van anderen niet aantast. Alle reden dus om zelfbewust te gaan stemmen op donderdag 22 mei 2014!
Zie voor een humanistische stemwijzer kieswijs.eu en voor een roze gayvote.nl .
P.S. De tekst van mijn Tresoar-lezing is op te vragen via robtielman46@gmail.com
P.P.S. Uit betrouwbare Duitse bron vernam ik dat de bevolking 12 punten aan Oostenrijk heeft gegeven maar dat een homovijandige jury het puntental heeft doen dalen tot 7.
Mijn memoires "Humanisme als zelfbeschikking, levensherinneringen van een homohumanist" zijn november 2016 uitgegeven bij de Papieren Tijger Breda.
Ik vond de aanblik van Conchita bepaald onprettig. Niet de jurk, niet de bevallige gestalte, niet de wetenschap dat zij man is, maar de baard. Wat mij nog het meest hinderde was het volledig gebrek aan een "knipoog." Moet ik me nu toch nog zorgen gaan maken over een sluimerende homofobie?
BeantwoordenVerwijderen